2-ma‘ruza. Tarbiya usullari va shakllari. Tarbiya jaroyinini tashkil etish shakllari

Bu borada so’zlashishning sakkizta qoidasini keltirishni lozim deb
topdik:
 bemavrid gapirmaslik;
 lutf ila yumshoqlik bilan so’zlashish;
 ochiq chehra bilan gapirib, yuzda samimiylikni saqlay olish;
 eshituvchiga malol kelmaydigan tarzda gapirish;
 faqat foydali gaplarni gapirish.
 o’ylab, andisha bilan so’zlash, o’ylamay aytilgan gap pushaymonlik
keltirishini yodda tutish;
 kishilar gapirayotganda oraga gap qo’shmaslik, so’zini bo’lmaslik;
 ko’p gapirmaslik, zero, bu yaxshilik alomati emas.
Har bir odam kishilarga zarar keltiradigan so’zlardan o’zini saqlashi lozim. Zero, muqaddas Hadisi sharifda aytilganidek, “O’zingga ravo ko’rmagan yomon narsani birovga ham ravo ko’rma”. Buning uchun tilga ehtiyot bo’lish, kishi dilini og’ritadigan, ko’ngilni qoldiradigan, izzat nafsiga tegadigan, or-nomusi, sha’nini oyoq-osti qiladigan so’zni hech so’zlamaslik darkor. Hamma vaqt shirin so’z bo’lish, doimo yaxshi, ma’nili so’zlash kerak, chunki, tildan yetgan ozor nayza ozoridan yomon...
SHunday qilib, muloqot odamlarning jamiyatda o’zaro hamkorlikdagi
faoliyatlarining ichki psixologik mexanizmini tashkil etadi. Qolaversa, hozirgi yangi demokratik munosabatlar sharoitida turli ishlab chiqarish qarorlarini yakka tartibda emas, balki kollegial - birgalikda chiqarish ehtiyoji paydo bo’lganligini hisobga olsak, odamlarning muomala madaniyati va muloqat texnikasi mehnat unumdorligi xamda samaradorlikning muhim omillaridandir.

• 
  1^ Б.Чориев “Таълим самарадорлигини оширишда янги педагогик технологиялардан фойдаланиш йўллари” Т., 2005. (Б.М.И.)