2-ma‘ruza. Tarbiya usullari va shakllari. Tarbiya jaroyinini tashkil etish shakllari

Tarbiyachining o ‘quvchilar jamoasini jipslashtirishdagi mahorati.
Kishilik jamoasi paydo bolgan davrdan boshlab inson hech qachon yolg‘iz yashay olmagan. Jamoani tashkil qilish va uning tarbiyaviy ta’sirining nazariy va amaliy asoslari mutafakkir va olimlar tomonidan o'rganilib, ilmiy-tadqiqot ishlari olib borilgan. Tarbiyachining navbatdagi vazifasi bolalar jamoasini tashkil qilish, tarbiyalash va jipslashtirish borasidagi nazariy bilimlarni o'zlashtirib, ilg‘or tajribalarga suyanib, o'quvchilarni tarbiyaviy jarayonda o‘rtoqlik-do`stlik, o‘zaro hamkorlik, hamjihatlik, o‘z -o‘zini tarbiyalash va boshqarish kabi jamoatchilik sifatlarini tarbiyalash mahoratini o‘zlashtirishdan iborat. Ular:
— sinf boshlang‘ich jamoasini tarbiyalash va ularda o‘zaro munosabat aloqalarini yaratish;
— o‘quvchilar kundalik faoliyatlarining hamma qurralarida jamoaga jipslashtirish;
— shaxsiy manfaatdan jamoa manfaatini yuqori qo‘yishga o'rgatish;
— jamoada bir-biriga mehr-oqibat, muruwat va saxiylik, do‘stona hamkorlik mavjud bo‘lsa, u katta tarbiyaviy kuchga aylanadi. Kichik yoshdagi maktab o‘quvchilari jamoasini tashkil qilishda o'qituvchidan turli-tuman usul va vositalardan mahorat bilan foydalanish talab qilinadi:
1. O‘qituvchidan jamoa a’zolarining yangi sharoitga (maktabning 1-sinfidan boshlab) moslashuvi davrida ularga ishonch, hurmat, xushmuomalalik, talablarni to‘g‘ri qo‘ya bilish, shu bilan birga, o'quvchini tushunish va eshita bilish mahoratiga ega bo‘lish talab etiladi;
2. O‘quvchilar jamoasidagi yetaklovchi kuch tayanch o‘zagini tanlash;
3. Jamoa a’zolarining har birining kuchiga, qobiliyatiga qarab topshiriqlar berish;
4. Jamoada yangi an’ana, qonun-qoidalarning dastlabki kurtagini yaratish va unga amal qilish;
5. Jamoa istiqbolini davr talabi bilan moslashgan holda belgilash.


Tarbiya jarayonida muomilaning tutgan o‘rni
1.Guruh rahbarining o’quvchilar bilan muomilasining mohiyati.
2.O’qituvchi muomila sub’ekti sifatida, tarbiya jaranida mumomilaning tutgan o’rni
Kishilik jamiyati taraqqiyotida har bir hunar, u yoki bu ijtimoiy siyosiy masalalarni hal qilishda insondan mahorat talab etishini xalq og‘zaki ijodiyotida, yozma yodgorliklarda, afsona, doston, ertak, qissa, hikoyat, rivoyatlarda hamda ma’rifatparvar mutafakkirlarimizning asarlarida turlicha talqin etilgan.