2-mavzu : sug‘urta munosabatlarida qo’llaniladigan ibora va tushunchalar reja

Qayta sug’urtalovchi broker - ikkita sug’urta kompaniyasi o’rtasidagi 
professional vositachi. 
Qayta sug’urtalovchi - sug’urta brokeri yordamida qayta sug’urtalash uchun 
riskni qabul qilib oladigan jismoniy yoki yuridik shaxs. Qayta sug’urtalovchi 
yordamida riskni ikkilamchi taqsimlash amalga oshiriladi. Qayta sug’urtalovchi 
sifatida sug’urta kompaniyasi ham bo’lishi mumkin. Jahondagi eng yirik qayta 
sug’urtalovchilar guruhiga Myunxen qayta sug’urtalash jamiyati, Shveytsariya 
qayta sug’urtalash jamiyati, Kyoln qayta sug’urtalash jamiyatlari kiradi. 
Fakultativ qayta sug’urtalash - proportsional qayta sug’urtalash 
shartnomasining turi. Fakultativ qayta sug’urtalashda har bir berilayotgan risk 
bo’yicha alohida shartnoma tuziladi. Tsedent har bir risk bo’yicha qayta sug’urtalash 
zarur yoki zarur emaslik masalasini mustaqil ko’rib chiqadi. O’z navbatida, qayta 
sug’urtalovchi ham tsedentning taklifini qabul qilishi yoki qabul qilmasligi ham 
mumkin. 

---

Fakultativ obligator shartnomasi - tsedent qayta sug’urtalovchi bilan 
kelishgan toifadagi har qanday sug’urta riskini berishi, qayta sug’urtalovchi esa 
ularni qabul qilishi shart ekanligi haqidagi qayta sug’urtalash shartnomasi. 
 
2. Sug‘urta fondidan foydalanish bilan bog‘liq atamalarga quyidagilar 
kiradi: 
Bosh polis- sug‘urta kompaniyasi va sug‘urtalanuvchi o‘rtasidagi yozma bitim. 
Bu bitimga muvofiq, tegishli davr mobaynida sug‘urtalanuvchi barcha ob’ektlarni 
sug‘urta kompaniyasiga sug‘urtalash uchun beradi. Chet el tajribasida bu bitim 
«ochiq polis» yoki «polis-abonament» deyiladi. Mazkur bosh polis asosida
sug‘urtalash tashqi savdo yuklari sug‘urtasida keng tarqalgan. Sug‘urtalanuvchi 
sug‘urta kompaniyasiga har bir jo‘natilgan yuk haqidagi ma’lumotlar (yukning 
vazni, sug‘urta summasi, yukni jo‘natish va qabul qilib olish punktlari) bayon etilgan 
arizani taqdim etsa etarli, yuk avtomatik ravishda sug‘urtalangan hisoblanadi.