2-Mavzu: marketing tamoyillari, vazifalari, funksiyalari va turlari bajardi : tmi, Menejment va marketing kafedrasi dots. F. T. Bazarova

Firmaning marketingda qo’llaniladigan asosiy umumlashgan madsadini F.Kotler original tarzda quyidagicha shakllantirgan:

• - iqtisodiy maqsadlar va o’z mamlakatida ham, import qilinadigan mamlakatlarda ham ularga erishuvi;
• - bandlikka, mehnat bozoriga ijobiy ta’sir etish;
• - ta’lim, madaniy sport va boshqa aksiyalarni qo’llab-quvvatlash.
• Firmaning miqdoriy maqsadlari:
• - foyda (daromad) hajmi;
• - pul va natural ko’rinishda ifodalanuvchi savdo hajmi;
• - bitta ishlovchi hisobiga mehnat siyosati (MS);
• -bozor ulushining o’zgarishi, firma tovarlari bilan bozorni egallashi.

«Marketing tizimining haqiqiy maqsadi nima?» degan savolga ehtimol tutilgan javobning to’rt muqobil variantlarini ko’zda tutish mumkin:

• - maksimal darajada yuqori iste’molga erishish;
• - maksimal darajadagi iste’mol qimmatliklarini ko’rsatish (iste’molchi tovardan oladigan va unga sotib olishdagi xarajat orasidagi foydanitaqqoslash);
• - maksimal darajada keng tanlov imkonini yaratish;
• - hayot sifatini maksimal darajada oshirish.
• Hayot sifati uchta tarkibiy qismdan tashkil topadi:
• 1. Tovarning miqdori, sifati, assortimenti (turi), imkoniyatliligini va qiymati;
• 2. Inson yashaydigan tabiiy muhitning sifati, insonning madaniy muhiti sifati unumdorligi
• 3. Bozorning firma tovarlari bilan shug’ullanuvchi ulushi o’zgarishi.

Marketingning analitik (informatsion) funksiyasi – quyidagi uchta eng muhim yo’nalish bo’yicha keng ko’lamli marketing tadqiqotlari o’tkazish:

• 1) bozor konyunkturasini kompleks tadqiq etish va uni bashoratlash, iste’molchilarni o’rganish va segmentatsiya o’tkazish, tovarning iste’mol xossalarini tahlil qilish,raqobatchilar, ish bo’yicha sheriklar pozitsiyalarini tahlil qilish;
• 2) firmaning ishlab chiqarish – savdo (o’tkazish) imkoniyatlari tahlili – tovar assortimenti, ishlab chiqarish quvvati, moddiy-texnik ta’minlash tizimi, kompaniyaning ilmiy-texnik va kadrlar potensialini, uning moliyaviy imkoniyatlarini,savdo va tovarni bozorda harakatlanishi tizimlari tahlili;
• 3) olingan informatsiyalar asosida SWOT – tahlil o’tkazish – korxonaning kuchli va kuchsiz tomonlarini, imkoniyatlar va tahlillarini va marketing maqsadlari shakllanishini va ularga erishish strategiyalarini baholash.