2 мавзу Меҳнат ресурсларини таснифлаш

Бошқариш тизимларида ишлатиладиган маълумотлар маълум талабларга жавоб бериши керак:

• 1. Керакли ва етарли миқдордаги ва сифатли маълумот, сифат томони устунлик қилади.
• 2. Ахборотнинг аниқлиги. Агар маълумот нотўғри ёки тахминий бўлса, жиддий оқибатларга олиб келадиган қарор қабул қилиниши мумкин.
• 3. Ахборотнинг тезкорлиги. Бошқарув учун зарур бўлган маълумотлар ўз вақтида бўлиши керак. Олдиндан маълумот талаб қилинмаслиги мумкин. Бошқа томондан, кечиктирилган маълумотлар ўз вақтида қарор қабул қилишга имкон бермайди.

Ахборот тизимларини бошқариш

• 1) юқори малакали ишчилар таркиби, улар таркибига муҳандислик, техник ва хизмат кўрсатувчи ходимлар, барча бўғинлар ва менежмент даражалари раҳбарлари ва менежерлари киради;
• 2) ахборот ресурслари - бошқарув фаолиятида фойдаланиладиган маълумотлар. Компютер воситаларини (дастурий таъминот, алгоритмик тиллар, компютер дастурлари ва бошқалар) ишлатиш учун фойдаланиладиган маълумотлар алоҳида ўрин эгаллайди;
• 3) моддий ресурслар (ахборот ташувчилар, маълумотларни тўплаш, сақлаш, узатиш, қайта ишлашнинг техник воситалари);
• 4) ахборот айланиш каналлари.

3. Ишлаб чиқариш харажатларини таснифлаш

• Махсулот ишлаб чиқариш жараёнида сарф килинган моддий ресурслар (асосий воситалар эскириши, хомашё ва материаллар, ёнилғи-мойлаш материаллари, эхтиёт қисмлар ва бошқалар) ва жонли мехнат сарфи ишлаб чиқариш харажатларини ташкил этади.
• Ишлаб чиқариш харажатлари корхонага махсулот ишлаб чиқариш қанчага тушишини кўрсатади, яъни махсулотнинг ишлаб чиқариш таннархини ташкил қилади.

Корхонанинг ишлаб чиқариш, сотиш ва бошқа фаолияти натижасида юзага келадиган харажатларини куйидагича туркумлаш мумкин:

• 1. Ишлаб чиқариш жараёнидаги иштирокига кўра:
• - ишлаб чиқариш харажатлари;
• - ноишлаб чиқариш харажатлари.
• 2. Ишлаб чиқариш ресурсларининг манбаига кўра:
• - ички харажатлар;
• - ташки харажатлар.
• 3. Махсулот ишлаб чиқариш хажмининг ўзгаришига нисбатан:
• - доимий харажатлар;
• - ўзгарувчан харажатлар.
• 4. Махсулот таннархига олиб борилиши жихатидан:
• - бевосита харажатлар;
• - билвосита харажатлар.
• 5. Корхонанинг умумий ишлаб чиқариш, молиявий ва бошқа фаолияти натижасида юзага келадиган:
• - махсулот таннархига киритиладиган харажатлар;
• - давр харажатлари;
• - молиявий фаолият бўйича харажатлар;
• - фавкулодда зарарлар.