2-мавзу. Ўзбекистонда давлатнинг дин ва диний ташкилотлар билан муносабати

Шавкат Мирзиёев,
1-жилд, 466-бет, 2017 йил.

1. 
   1992 йил Вазирлар Маҳкамасининг “Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги дин ишлари бўйича қўмита ташкил этиш тўғрисида”ги қарори қабул қилинди.
   
2. 
   Вазирлар Маҳкамасининг “Баҳоуддин Нақшбанд таваллудининг 675 йиллигига тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш ҳақида”ги қарори қабул қилинди.
   
3. 
   1995 й. Вазирлар Маҳкамасининг “аз-Замахшарийнинг 920 йиллиги ва Нажмиддин Кубронинг 850 йиллиги ўтказиш” бўйича фармойиш чиқди.
   
4. 
   1996 й. Тошкентда Евангел-христиан черковининг 100 йиллиги нишонланди.
   
5. 
   Немис Евангел-лютеранлар черковининг (Кирхаси)нинг 100 йиллиги нишонланди.
   
6. 
   1997 й. Вазирлар Маҳкамасининг “Имом ал-Бухорий таваллудининг 1225 йиллигини нишонлаш тўғрисида”ги қарори қабул қилинди.
   

Биргина 2017 йилнинг ўзида:

7. 
   Ўзбекистон Президентининг 2017 йил 14 февралдаги Қарори билан “Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази” ташкил этилди.
   
8. 
   Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 19 майдаги “Муборак Рамазон ойини муносиб тарзда ўтказиш тўғрисида”ги Қарори билан унинг ижроси таъминланди.
   
9. 
   Ўзбекистон Президентининг Қарори билан 2017 йил 23 июнда “Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ўзбекистондаги Ислом маданияти маркази” ташкил этилди.
   

10. 2017 йил 15 декабрь Президент Қарори билан “Ўзбекистон Ислом Академияси” ташкил этилди.

11. 
    Тошкент шаҳрида Ўзбекистондаги Ислом маданияти марказини барпо этилади.
    
12. 
    Имом Бухорий номидаги халқаро илмий тадқиқотлар маркази тузилди.
    
13. 
    “Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги (2018 йил 16 апрелда) Президент Фармони қабул қилинди.
    
14. 
    “Тўй-ҳашамлар, оилавий тантаналар, маърака ва маросимлар, марҳумларнинг хотирасига бағишланган тадбирлар ўтказилишини тартибга солиш тўғрисида”ги Олий Мажлис Сенатининг (2018 йил 29 июнь) қарори қабул қилинди.
    

Умуман, Ўзбекистон халқи қадимдан бағрикенг халқ бўлгани сабаб қадимда ҳам бугунги кунда ҳам бошқа дин ва конфессия вакиллари билан тинч тотув яшаб келмоқда.
Афсуски, ушбу тинчликни кўра олмайдиган баъзи ғараз мақсадли кучлар халқимизни асл илдизларидан маҳрум қилиш мақсадида динни ниқоб қилган ҳолда турли ақидапарастлик ва миссионерлик ғояларини хуфёна тарғиботи билан шуғулланаётганлари ҳам бор гап. Улардан миссионерларни оладиган бўлсак улар, энг аввал динидан унча хабардор бўлмаган, динга енгил муносабатда кун кечираётган ёки ўзини мусулмон ҳисобласа-да, ҳаётида мусулмончиликнинг бирон-бир асорати қолмаган шахслар, шунингдек, кам таъминланган, бемор, ёлғиз қолган фуқаролар, ҳатто кар, соқов ногиронлар орасида ҳаракат олиб борадилар. Зиммасидаги фуқаролик мажбуриятлари, ҳақ-ҳуқуқлари ва динимизнинг асосий тартиб-қоидаларидан яхши хабардор бўлган кишига яқин ҳам боришмайди. Ҳа, шариатимизда илмнинг ҳар бир мўмин ва мўмина учун фарзи айн қилиб белгилангани ҳикмати бекорга эмас.
Буюк аждодимиз Имом Бухорий ҳазратларининг “Дунёда илмдан бошқа нажот йўқ ва бўлмайди ҳам” деган ҳикматларини ёдда тутиб, ёшларимизни дунёқараши кенг, имон-эътиқоди мустаҳкам бўлиши учун илмга йўналтириш барчамизнинг долзарб вазифамиздир. Чунки барча хатолар ва муаммоларнинг боши илмсизликдир.
“Бағрикенглик” тушунчаси илмий фаолият ва ижтимоий ҳаётнинг турли соҳалари, жумладан, сиёсат ва сиёсатшунослик, социология, фалсафа, илоҳият, қиёсий диншунослик каби соҳаларда кенг истифода этиладиган тушунчалардан бири ҳисобланади. Лотинча “толераре”, яъни “чидамоқ”, “сабр қилмоқ” маъносини англатган бу сўз, асосан бир инсоннинг бошқа инсон дунёқарашига тоқат қилишини билдирса-да, этимологик таҳлил ҳар доим ҳам унинг том маъносини очиб беравермайди.
Ислом дини ўзининг илк давриданоқ бағрикенглик дини сифатида намоён бўлди. Исломда эътиқод эркинлиги очиқ-ойдин эълон қилинган: “Бақара” сурасининг 256-оятида “Динда зўрлаш йўқ”, дейилган.
Умуман олганда, Қуръоннинг 50 дан ортиқ сурасидаги юзлаб оятларда мусулмонлар мўмин-қобиллик, тинчликпарварлик ва бошқа эътиқод вакилларига нисбатан бағрикенглик даъват этилган.
Муҳаммад алайҳиссалом ҳам ўз ҳаётлари давомида ҳеч қачон ҳеч кимни исломга киришга мажбур қилмаганликларини, бирон марта у ёки бу ҳарбий ҳаракат диний эътиқод туфайли бўлмаганини ҳам ёддан чиқармаслик лозим.
Тарихдан маълумки, ҳар қандай давлатнинг барқарорлиги ундаги халқлар, миллат ва элатларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари фақатгина қонуний ҳужжатларда белгиланишига эмас, балки уларнинг амалда қай даражада ўз тасдиғини топишига ҳам боғлиқдир. Шу нуқтаи назардан қараганда, мамлакатимизда фуқароларнинг виждон эркинлиги билан боғлиқ ҳуқуқлари нафақат қонун билан мустаҳкамлаб қўйилгани, балки амалиётда унинг асосий тамойилларга қатъий риоя қиланаётгани ҳаётий далиллар билан тасдиқланаётганини таъкидлаш зарур.

1^. Диний бағрикенглик ва мутассиблик (Юз саволга-юз жавоб). –Т.: Тошкент Ислом университети, 2007.-6-7-бетлар.

2^. Аюпов Ориф. Дунё. Сиёсат. Жамият. – Гулистон, 2017. 124-бет.