2. O’zbekistonda byudjet-soliq siyosati. Byudjet-soliq siyosati barqarorligi

3-jadval
Dunyoning ayrim davlatlarida soliq yukining o’rtacha darajasi (2012 yil)

	Soliq yukining	O’zbekistondagi soliq yukining boshqa
Davlatlar va uyushmalar nomi	o’rtacha darajasi, foizda	davlatlardagi holat bilan qiyosiy darajasi
AQSH	32,3	1,5 marta past
Evropa Ittifoqi davlatlari	42,6	2,0 marta past
Lotin Amerikasi davlatlari	47,2	2,2 marta past
Janubiy Osiyo davlatlari	40,2	1,9 marta past
SHarqiy Osiyo davlatlari	34,5	1,6 marta past
Markaziy Osiyo davlatlari	40,5	1,9 marta past
Rossiya Federasiyasi	34,1	1,6 marta past
MDHga a`zo davlatlar	25,2	1,2 marta past
Dunyo davlatlari bo’yicha o’rtacha	44,7	2,1 marta past
O’zbekiston	21,6	x

Davlat iqtisodiyotni tartibga solish va ichki milliy bozorni rivojlantirishda hamda himoyalashda asosan, egri soliqlarga tayanadi. Davlat bu soliqlar orqali mamlakat hududiga ayrim tovarlarni ko’proq olib kirish yoki olib chiqish va buning aksini ifodalovchi vazifalar ni bajarishi mumkin.
Egri soliqlar ichida qo`shilgan qiymat solig’i eng yuqori o’rinni egallaydi. O’zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksining 65-moddasida qo’shilgan qiymat solig’i tovarlar ishlab chiqarish (ishlar bajarish, xizmatlar ko’rsatish), ularni realizastiya qilish hamda O’zbekiston Respublikasiga tovarlar (ishlar, xizmatlar)ni import qilish jarayonida qo’shilgan qiymatning bir qismini budjetga ajratishdir, deb ko’rsatilgan.
Maqsadli jamg`armalar daromadlarisiz davlat budjeti daromadlarida qo’shilgan qiymat solii soliining ulushi 2008-yilda 28.1%ni tashkil qilgan bolsa 2012-yilda 33%ni tashkil qilmoqda. Bu esa budjet daromadlarining shakllanishida egri soliqlarnig ahamiyati yuqori ekanligidan darak bermoqda.
Egri soliqlar orasida muhimligi bo’yicha Aksiz solii QQS dan keyingi ikkinchi o’rinda turadi. Akstiz Angliyada parlament tomoni dan kiritilgan edi. Akstiz solig’i undirilgan dastlabki predmetlar safida tuz, issiq ichimliklar, go’sht, non, un bo’lgan. Ushbu soliq turi O’zbekis ton Respublikasida 1997 yildan boshlab amalga kiritildi.