55- rasm. I>izenteriyn nmyobiisiи ing hayot sikli.
1—sista; 2—sistadan cbiqqan vvqctativ shakllar; 3—kichik vegetativ shakllar; 4—eritrol'ag, kudu vegetativ shakllar; 5—to‘qima shakllari;
6—7—axlat bilan tasbqariga chiqarilayotgan eritrofaglar.
shakliarga aylanadi. To'qimn shakllari ham ichak bo‘shlig‘iga chiqishi mumkin, lekin iilnr eritrotsitlar bilan cvqatlanmaydilar.
Davolash natijasida (kasallik tuzalayotganda) katta vegetativ shakllar ichak bo‘shlig‘iInvaziya manbai faqat Itasal odamlar hisoblanadi (bunday kasal- liklar antroponozlar deyiladi). Sistalar tashqi muhit omillari ta’siriga o‘ta chidamlidir. Sistalar tarqalishida mexanik tashuvchilar (ularda parazit ko'paymaydi, faqat mexanik ravishda ko'chiriladi) — suvaraklar, pashshalar katta rol o'ynaydi. Odamga yuvilmagan mevalar, sabzavotlar, qaynatilmagan suv, iflos qo'llar orqali yuqadi.
Patogen ta’siri. Kasallarda qon va shilliq aralash tez-tez ich ketish kuzatiladi. Amyobalar qon tomirlari orqali jigar, miya, o‘pka va boshqa a’zolarga borib, o‘sha a’zolar yiringlashiga (abssess) sabab bo'lishi mumkin.
Laboratoriya tashhisi. Kasalning axlatidan eritrotsitlarni yutgan katta vegetativ shakllar (kasallik zo'raygan davrda) yoki to'rt yadroli sistalar (surunkali shaklida) topilishi asosida tashhis qo'yiladi.
Profilaktikasi. Shaxsiy va jamoat gigiyenasi qoidalariga amal qilish.
Ichak amyobasi (Entamoeba soli). Yo‘g‘on ichak bo‘shlig‘ida yashaydi. Morfologiyasi dizenteriya amyobasiga o'xshaydi. Vegetativ va sista shakllari mavjud. Nopatogen hisoblanadi, bakteriyalar, zamburug'lar, ovqat qoldiqlari bilan ovqatlanadi. O‘ziga xosligi sakkiz yadroli sistalar mavjudligidir.
Xivchinlilar (Flagelleta) sinfi
Do'stlaringiz bilan baham: |
