2 soat Reja: Banklar va ularning bozor iqtisodiyotidagi vazifalari

7. Texnologik taraqqiyotning iqtisodiy o`sishga ta‘siri. Felpsning 
«oltin qoidasi». 
Iqtisodiy o`sishning investitsiyalar va bandlar sonining oshishidan keyingi 
uchinchi manbasi bo`lib, texnik taraqqiyot hisoblanadi. Neoklassik nazariyada 
texnik (texnologik) taraqqiyot deganda ishlab chiqarishning mashinalashtirilishi 
emas, balki, ishlab chiqarishdagi sifat o`zgarishlari (ishchilarning ma‘lumot 
darajalari va malakalarining o`sishi, ishlab chiqarishni tashkil qilishning 
yaxshilanishi, ishlab chiqarish ko`lamining kengayishi) tushuniladi.
Modelga texnik taraqqiyotning kiritilishi ishlab chiqarish funksiyasini 
o`zgartirib, u quyidagi ko`rinishga ega bo`ladi:
Y=f(K,L×E)
Bu yerda(E)- mehnat birligi samaradorligi (ishchi kuchining salomatligi, 
ma‘lumoti va malakasiga bog`liq):
(L×E)- doimiy samaradorlik E ga ega shartli mehnat birliklari soni.
E qanchalik katta bo`ls, mavjud ishchilar soni bilan shuncha ko`p mahsulot 
ishlab chiqarilishi mumkin.
Texnik taraqqiyot mehnat samaradorligi(E) ning doimiy surat (g)bilan 
o`sishga olib keladi. Shuning uchun g =2% bo`lganda, mehnatning har bir birligidan 
qaytim yiliga 2% ga oshadi, bu esa ishlab chiqarish hajmining ishchi kuchi yiliga 

---

2% o`sgandagi kabi o`sishiga olib keladi. Texnik taraqqyotning bunday shakli 
mehnatni tejaydi deyiladi, (g)– esa mehnatning tejaydigan texnik taraqqiyotning 
surati.
Endi texnik taraqqiyot holatidagi kapital bilan qurollanganlikning barqaror 
darajasini aniqlash mumkin. Agar bandlarning soni (L) (n) sur‘at bilan oshayotgan 
bo`lsa, samaradorlik (E) esa (g)sur‘at bilan o`sayotgan bo`lsa, unda (LE) (n+g) 
sur‘at bilan oshib boradi.
Doimiy samaradorlikka ega bir mehnat birligiga to`g`ri keladigan kapital 
k
1
+[K/(LE)] ni tashkil etadi. Doimiy samaradorlik bilan mehnat birligiga to`g`ri 
keladigan ishlab chiqarish hajmi esa u
1
=Y/(LE)ni tashkil etadi. Bunda barqaror 
muvozanatlilik holatiga quyidagi shartda erishiladi: