2. Uslubiy xoslangan va uslubiy betaraf so’zlarni o’rganish So`zlashuv uslubi va uning xususiyatlari Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar

Bilib oling. Muayyan tushunchani ifodalab, so‘zlovchining turli munosabatini bildiruvchi, qo‘shimcha ma’no jilosi bo‘lmagan so‘zlar hissiy-ta’siriy jihatdan betaraf so‘zlar hisoblanadi. Masalan: yil, kun, joy, qo‘shiq, yashil, tuman, barcha, kelmoq, yurmoq kabi.
 So‘zlashuv uslubi va uning xususiyatlari
Bu uslub xamma uchun umumiy va til vositalarini saylab ishlatishda erkindir. Bu uslubda metaforik so’zlar, dialetzmrlar, vul`garizm va frazeologik iboralar ko’proq ishlatiladi. Turli ekstralingvistik faktor –qo’l, bosh, badan harakatlari mimikalar so’zlashuv nutqi uslubiga xosdir.
So’zlovchi yoki yozuvchi o’z oldiga qo’ygan maqsadi va vazifasi, voqiylik va nutq sharoitiga qarab til vositalarini tanlab ishlatadi. Jumladan ma`lum bir soxa vakili bo’lgan olim o’z ilmiy nutqida shu soxaga xos atamalarni tanlab ishlatsa, shoir yoki yozuvchi badiy estetik ma`noli so’zlarni topib ishlatishga harakat qiladi, ya`ni bir voqiylik mazmuni turlicha shakllarda ifoda qilinadi. Chunonchi:
- Quyosh Sharqdan chiqib, G’arbga botadi (ilmiy uslub)
- Quyosh Sharq yoqasidan zar kokilini tarab G’arb ufqiga bosh qo’yadi (badiiy uslub).
So‘zlashuv uslubi uchun xos bo‘lgan eng asosiy xususiyat bu uslubda adabiy til me’yorlariga rioya qilinishi va nutqning dialogik xarakterda ekanligidir. Bu uslub uchun xos bo‘lgan xususiyatlar quyidagilar:
1) uslubiy bo‘yoqdor so‘zlardan foydalaniladi: do‘ndiq, vaysamoq, bashara kabi;
2) nutq jarayonida tovushlarning tushib qolishi, orttirilishi kuzatiladi: matbachi ( matbaachi) mazza (maza), haqqi (haqi) kabi;
3) izohlovchilardan ko‘proq foydalaniladi: Salima opa, Toshpo‘lat do‘xtir kabi;
4) iboralar, maqol, matal, hikmatli so‘zlar ko‘p uchraydi: jonim chiqdi, boshi ochiq,... kabi;
5) so‘zlar tarkibidagi unli, undoshlarni cho‘zish: ka-a-atta, huv-v-v kabi;
6) gap bo‘laklarining tartibi erkin bo‘ladi, to‘liqsiz gaplardan, undalmali gaplardan foydalaniladi.
So‘zlashuv uslubida hamda badiiy uslubda fonetik vositalardan ko‘proq foydalaniladi. Fonetik vositalar deganda ba’zi nutq tovushlari, urg‘u, ohang va ularning nutqiy ta’sirchanligi tushuniladi.
So‘zdagi unlilarning cho‘zib talaffuz qilinishi ajablanish, ta’kid, kuchaytirish, hayajon,olqish, erkalash, yalinish kabi konnotativ ma’nolarni ifodalaydi. Chunonchi, Qorako‘z opaaa, sizga xaaat! Katta konvertda xaaat!!! (N.Qobul) Undoshlarni ikkilantirish kuchli hayajonni, qo‘rquv yoki nutqiy kamchilikni ifodalashga xizmat qiladi. Masalan, Bbbo‘la qoling, ssovqotib ketdim-ku! (M.Ismoiliy)
So'zlashuv uslubi - bir so'z uslubi, odamlar o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri muloqot qilish uchun xizmat qiladi. Uning asosiy vazifasi - kommunikativ (axborot almashinuvi). So'zlashuv uslubi nafaqat taqdim etiladi so'zlashadigan tilda, balki yozma ravishda - maktublar, eslatma shaklida. dialoglar Polylog - Lekin asosan bu uslub nutq ishlatiladi.
Bu tayyor emas so'z osonlik bilan tavsiflanadi, norasmiy, to'g'ridan-to'g'ri aloqa, boshqa partiya yoki so'z mavzu uchun mualliflik munosabatlar majburiy uzatish, harakat ( "Mash", "Sasha" ning tejash ovozi, "San (bayonotida va zarur til material uchun dastlabki tanlash oldin hech maslahatxonada takliflar) Sanych "va boshq.). so'zlashuv uslubi katta rol muayyan vaziyatlar kontekstni va nodavlat og'zaki vositalari (suhbatdoshi reaktsiya, imo-ishoralar, yuz ifodalari) foydalanishni o'ynaydi.