2. Xom ashyo maxsulotlarining tavsifi

Paxta solamasi ko‘rsatkichlari 
Jadval 3.2. 
Salomas sifat ko‘rsatkichlari 
Xo‘jalik sovuni uchun 
Marka, 3
Marka, 4 
15-20ºS xaroratda rangi, to‘q emas 
Krem rangi 
Jigarrang 
Titri (yog‘ kislotlarining qotish xarorati), ºS 
46-50 
46-50 
Kislota soni, mg KON/g 
5 
CHeklanmagan
Namlik massa ulushi va uchuvchan moddalr 
miqdori, % da 
0,3 
0,3 
Nikel miqdori mg/kg 
20 
60 
Yod son, g J
2
/gr 
65 
55 
 
Har bir sovun uchun xom ashyoning aniq ro‘yxati belgilangan tartibda 
tasdiqlangan tasdiqlangan retsepturalar bo‘yicha belgilanadi.
Yordamchi materiallar 
Sovun pishirish jarayonida ishlatiladigan ishqorni saqlash va tashishda uni 
tarkibidagi NaOH va Na
2
SO
3
larning kimyoviy faolligi atmosfera xavosi ta’sirida 
pasayishi mumkin. SHuning uchun xam ishqor korxonga keltirilganda uning 
tarkibi tekshiriladi. Natriy korbonat (Na
2
SO
3
) yoki kalsinatsiyalangan soda sintetik 
yog‘ kislotalar, solamasdan sovun pishirishda arzon xom ashyo xisoblanadi. 
Texnik NaOH o‘yuvchi natriy (GOST 2263-79) korxonaga suyuq yoki 
qattiq tabletka xamda qoplarda qabul qilinadi. O‘yuvchi natriy suyuq xolda kabul 
kilinsa, xar bir sisterna yoki konteyner diametri 15-18 mm bo‘lgan shisha trubka 
yordamida namuna olinadi. (trubkaning uzunligi sisterna tubiga tushadigan bo‘lishi 
kerak). Namuna olishdan oldin sisterna yoki konteyner ichidagi suyuqlik yaxshilab 
aralashtiriladi.

---

7 
Olingan namunalar laboratoriya sharoitida analish qilinadi. Qattiq xolda olib 
kelingan natriydan 20 g tarozida totib olinib 250 disstillangan suvda 600 ml stakan 
iishlarda eritiladi va 20ºS sovutiladi. Keyin 0,1 n bo‘lgan NCl eritmasi bilan 
titrlaniladi, NaOH va Na
2 
SO
3
miqdori aniqlaniladi.
Suyuq ishqoriy analiz qilish uchun 40 ml tortib olinadi va 500 ml kolbaga 
solinib belgisigacha suv bilan to‘ldiriladi. Bunda xam 0,1 n bo‘lgan NCl eritmasi 
bilan titrlanib, NaOH va Na
2 
SO
3
miqdori aniqlaniladi.
O‘yuvchi kaliy (KON) suyuq moysimon va maxsus sovunlar ishlab 
chiqarishda ishlatiladi.