2. Xom-ashyomahsulotlarining tavsifi

V_N2o = (5987+1086) · 0,3 = 2122
YOki narmal sharoitda quyidagicha, nm³/soat:
2122·273·3·10⁵/(273+110) · 101325 =4478
Bu esa quyidagiga teng bo’ladi, kg/soat:
4478 · 18/22,4 = 3598
Ikkinchi bosqich distillyasion kalonnasidan haydalayotgan ammiak va uglerod (IV) – oksidlarining umumiy miqdori, kg/soat:
6109+3481+4504=14094
Mochevina eritmasi tarkibidagi qolgan suvning miqdori, kg/soat:
29516-(3598+856) = 25062
Distillyasion kalonnasidan chiqayotgan mochevinaning miqdori, kg/soat:
61084-2854=58230
Ikkinchi bosqich distillyasion kalonnasidan chiqayotgan mochevina eritmasining miqdori, kg/soat:
58230+25062=83292
Mochevina eritmasining konsentrasiyasi,%:
58230·100/83292= 70


Distillyasiya bo’limining moddiy balansi

Kelish				Sarf
Nomlanishi	Kg/soat:	%	Nomlanishi		kg/soat:	%
Suyuqlanma: Mochevina Ammoniy karbomat Ammiak Suv	61084 4276 6109 29516	60,2 4,2 6,7 2,9	Eritma: Mochevina Suv		58230 25062	70,4 29,6
Jami:	100985	100	Jami:		83292	100
			CHiqindi gazlar: ammiak SO2 Suv bug’i		9590 4504 3598
			Jami:		17692	100
			Umumiy:		100984

Rektifikasiya bo’limining issiqlik hisobi.


Dastlabki ma’lumotlar


Distilyasiya kelayotgan mochevina eritmasi miqdori, kg …………..….83292


Kelayotgan eritma miqdori C° . . . . .. ……………………………………..…….200


Distilyatsiya jarayonida ajralayotgan ortiqcha amiak miqdori kg/s ……......82475.5


Distilyatsiya jarayonida parchalangan ammoniy karbomat miqdori kg/s

………………………………………………………………………………41388.7

Drosserlashdan keying eritma miqdori C°…………………………………...… 120

Isitkichdan keyin eritma miqdori C° .…………………………………………...160

Gaz faza miqdori kg/s ….……………………………………………...……….977.4

Issiqlik kelishi

Mochevina eritmasi bilan kelayotgan issiqlik miqdori kg/s

^Q1^=mm ∙ ^cm ∙ ^{t + m}k^ck∙ ^ma∙ ⁱa+^mc∙ⁱc^+ma3 ∙ ^Ca3∙^t

Bu yerda: m_m ,m_k, m_a ,m_c ,m_{a3 _}- mochevina,karbomat,ammiak,suv,azot miqdorlari, C_m,C_k,C_a3-mocheina,karbomat,azot issiqlik sig’imlari i_a,i_c –ammiak va suv entalpiyasi, t-xarorat,C°._{_} ^Q1⁼⁶¹⁰⁸⁴.^{∙2.243∙200+42758∙1.954∙200+66566∙1292+32421+860.7+488∙}

1.047∙200=158122322

Isituvchi bug’ bilan berilayotgan issiqlik miqdori, Q=x kj/soat. Issiqlik umumiy kelishi: kj/soat:

^Q1^+Q2^=158122322

Issiqlik sarfi

Mochevina eritmasi bilan chiqib ketayotgan issiqlik miqdori, kj/soat

^Q1^=mm ^{∙ C}m ^{∙ t + m}k ^{∙ C}k^{t + m}a ^∙ia ^+msuv ^{∙ i}suv^;


bu yerda: m_m , m_k , m_suv – mochevina, karbomat, ammik, suv miqdorlari, C_m, C_{k -} mochevina, karbomat issiqlik sig’imlari, i_a, i_c – ammiak va suv entalpiyasi, t- xarorat, ^oC.
^Q1^{=61084 ∙ 2.243 ∙ 160 + 4276 ∙ 1.954 ∙ 160 + 6109 ∙ 1611.5 + 29362∙}


675.9=52949103


Ammoniy karbomatni parchalanish uchun sarflanayotgan issiqlik miqdori, kj/soat: ^Q2^{=38482 ∙(159320-25140)/78=66198907}
Bu yerda: 38482– parchalanayotgan ammoniy karbamat miqdori, kg/soat


3. Ammoniy gidroksidni ajratish uchun issiqlik miqdori:


^Q3^{=((30619∙ 29540) – (6109 ∙ 33330))/17=41227781}

Bu yerda: 30619– distillyatsiyaga kelgan ammoniy gidroksiddagi ammiak miqdori,

6109 – qurilmadan chiqib ketayotgan ammoniy gidroksid tarkibidagi ammiak miqdori, 29540 - ammiakni suvda erish issiqligi, 33330 - gaz xoldagi ammiakni suvda erish issiqligi, kj/k mol.
4. Chiqib ketayotgan gazlar bilan olib ketilayotgan gazlar miqdori, kj/soat: ^Q4^=ma ^{∙ i}a ^{+ m}y.o ^{∙ i}y.o ^{+ m}s.b ^{∙ i}s.b ^{+ m}az ^{∙ C}az ^∙t
Q4^{=71749 ∙ 1515.1 + 21707 ∙ 397.1 +2905 ∙ 2714 + 488 ∙ 1.043 ∙}


120=125272007


5. Atrof muhitga yo’qotilayotgan issiqlik miqdori, kj/soat;


^Q5^=100000

Issiqlikning umumiy sarfi, kj/soat:

^Qsar ^{=52949103+ 66198907 + 41227781 + 125272007 + 100000=755747798}

Isituvchi bug’ bilan kelayotgan issiqlik miqdori quyidagi tenglamadan topiladi:

_{Qkel + xQsarf}

Bundan

^X=Qsarf ^{+ Q}kel ^{=755747798– 158122322=603625476}

Isituvchi bug’ sarfi, kg/soat;

D=603625476/1953=309076
_{Rektifikatsiya bo’liming issiqlik xisobi}

Kelish			Sarf
Nomi	Kj/soat	%	Nomi	Kj/soat	%
Mochevina eritmasi bilan	158122322	2.2	Mochevina eritmasi bilan	52949103	0.8
Isituvchi bug’ bilan	603625476	97.8	Ammoniy karbomatni parchalash uchun	66198907	96.4
Jami:	755747798	100	Ammikni parchalash uchun	41227781	0.6
			Distillyatsiya gazlari bilan	125272007	2
			Issiqlikni yo’qotilishi	100000	0.02
			Jami:	755747798	100

7. Asosiy qurilma bayoni.
Rektifikatsion qurilmalarda asosan ikki tipdagi apparatlar ishlatiladi: 1) pog‘onali kontaktli apparatlar (tarelkali kolonnalar); 2) uzluksiz kontaktli apparatlar (plyonkali va nasadkali kolonnalar). Tarelkali, nasadkali va ayrim plyonkali apparatlar ichki tuzilishi (tarelka, nasadka) ga ko‘ra absorbsion kolonnalarga o‘xshash bo‘ladi. Rektifikatsion kolonnalarni hisoblash ham bir xil tipdagi absorbsion apparatlarni xisoblashdan farq qilmaydi. Faqat dastlab yuqorigi va pastki kolonna alohida hisoblanadi, so‘ngra rektifikatsion apparatning umumiy ish balandligi aniqlanadi.
Rektifikatsion kolonnalar (absorberlardan farqli) qo‘shimcha issiqlik almashinish apparatlari (isitgich, qaynatgich, haydash kubi, deflegmator, kondensator, sovitgich) bilan ta’minlangan bo‘ladi. Bundan tashqari atrof muhitga tarqaladigan issiqlikning yo‘qolishini kamaytirish uchun rektifikatsion kolonnalar issiqlik izolyasiyasi bilan qoplanadi.
Kimyo va neft kimyosi sanoatidagi rektifikatsion (va absorbsion) qurilmalarda asosan etti xil tipdagi kontakt tarelkalari ishlatiladi: 1) g’alvirsimon; 2) g’alvirsimon— klapanli; 3) klapanli; 4) jalyuzali — klapanli; 5) qalpokchali; 6) g’alvirsimon ko‘p quyilishli; 7) panjarali.
Tarelkalar oralig‘idagi masofa N = 200 n- 1200 mm bo‘lishi mumkin, ko‘pincha N ning qiymati 200; 300; 400; 500 va 600 mm ga teng qilib olinadi.
Ikkita zonali kontaktga ega bo‘lgan tarelkada bug’ suyuqlik plyonkasi tarelkadan quyilayotgan joyda qo‘shimcha kontaktga uchraydi va tarelkadagi suyuqlik qatlamidan o‘tayotgan paytda esa barbotajli rejim hosil qiladi. Bu holat jarayonning tezligini ortishiga olib keladi.
Kontakt qurilmada sharlar qatlamidan foydalanilganda tarelkalar oralig‘idagi bo‘shliqda suyuqlikning bir-biridan ajratilgan zich plyonkalari hosil bo‘ladi, natijada bunday kolonnadagi gaz (yoki bug‘) ning tezligini g’alvirsimon tarelkalarga nisbatan 3—4 marotaba ko‘paytirish imkoniyati paydo bo‘ladi.
Rotorli apparatlarda ham fazalar o‘rtasida intensiv kontaktli rejim uyushtiriladi.Bunday apparatlarda markazdan qochma kuch maydoni hosil qilinib, suyuqlik valdagi teshiklar orqali sochib beriladi. Rotorli apparatlar issiqlikka bardoshsiz sistemalarni vakuum ostida rektifikatsiya qilish uchun qo‘llaniladi. Bunday apparatlarning gidravlik qarshiligi kam, biroq rotorni aylantirish uchun qo‘shimcha energiya talab qilinadi.
Distillyasion va rektifikatsion qurilmalarning ishini intensivlash uchun energiyaga bo‘lgan xarajatlarni kamaytirish, intensiv gidrodinamik rejimlarni tashkil qilish uchun optimal shartsharoitlar yaratilishi maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Energetik xarajatlarni kamaytirish uchun quyidagi ishlar qilingan bo‘lishi kerak: 1) rektifikatsion kolonnalarni yaxshi issiqlik izolyasiyasi bilan qoplash; 2) jarayonni optimal flegma soni bilan olib borish; 3) ikkilamchi issiqlik oqimlaridan ishlab chiqarish ehtiyojlarini qondirish uchun foydalanis h; 4) mumkin bo‘lgan sharoitda apparatning kubida suyuqlikni bug’latish uchun o‘tkir bug’ni ishlatish;
5) issiqlik nasosini qo‘llash; 6) ayrim sharoitlarda, masalan azeotrop aralashmalarini rektifikatsiyalash paytida har xil bosim bilan ishlaydigan ikki (yoki ko‘p) kolonnali qurilmalardan foydalanish.