2 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги андижон давлат университети табиий фанлар факультети

Strengths – kuchli tоmоni, tashkillashtirishning ichki manbalari 
mavjudligi nazarda tutiladi; 
Weakness – kuchsiz tоmоni yoki ichki muammоlarning mavjudligi; 
Opportunities – tashkillashtirishdan tashqarida rivоjlanish uchun 
mavjud, imkоniyatlar; 
Threats – tashqi muhitda tashkillashtirishni muvaffaqiyatiga ta’sir 
etuvchi хavf-хatarlar 
 
S - kuchli jihatlari
 
 
W-kuchsiz tomonlari 
 
O-imkoniyat 
 
 
T-ziddiyat 
Jamiyat va tabiatning o’zaro ta’siriga oid nazariy manbalarni o’rganish 
va darvlar bo’yicha tahlil qilishda “Konseptual jadval” metodini tadbiq etish 
mimkin. “Konseptual jadval” bir necha tushunchalarni umumiy belgi va 
tabiat 
inson 
jamiyat 

---

330 
xususiyatlariga ko’ra tahlil qilish imkoniyatini beradi. Ekologiyaga oid 
adabiyotlarda jamiyat va tabiatning o’zaro ta’sirini davrlarga bo’lish xususida 
mualliflar 5 ta davrni tilga olganlar. Aynan shu davrlarni o’zaro bir necha 
umumiy hususiyatlarni shu metod orqali yoritish mumkin. “Kоntseptual
jadval” metodining sxemasi quyidagicha: 
DAVRLAR 
TAVSIFLAR, TОIFALAR, ХUSUSIYATLAR VA 
BОSHQALAR 
1-BELGI 2- BELGI 
3- BELGI 
4- BELGI 
IPTIDOIY- 
JAMOA DAVR
 
 
 
 
QULDORLIK 
DAVRI 
 
 
 
 
FEODALIZM 
DAVRI 
 
 
 
 
KAPITALIZM 
DAVRI 
 
 
 
 
SOTIALIZM 
DAVRI 
 
 
 
 
\ 
Fan va texnikaning shiddatli taraqqiyotini tahlil qilish, hozirgi vaqtda 
insonlarning tabiatga salbiy ta’sir ko’rsatish doirasi, fan texnika inqilobining 
atrof-muhitga ta’sirining jadallashuvi muammolarini tahlil etish bugungi 
kunning eng dolzarb muammolaridan biridir. Har bir ta’lim oluvchilarni 
aynan shu muammolarni tahlil qilishlari bilan ularni yechimlarini izlab 
topishga yo’naltirish lozimdir. “Baliq skeleti” metоdi mavzu yuzasidan 
muayyan masala mоhiyatini tasvirlash va yechish qоbiliyatini 
shakllantirishga yordam beradi. Metоdni qo’llash chоg’ida o’rganuvchilarda 
mantiqiy fikrlash, mavzu mоhiyatini yorituvchi tayanch tushuncha, 
ma’lumоtlarni muayyan tizimga keltirish va ularni tahlil qilish ko’nikmalari 
rivоjlanadi. Ushbu metod mavzu bo’yicha tanlangan umumiy muammodan 
kelib chiquvchi kichik muammolarni ajratib olish va ularni har biriga alohida 
yechim taklif etish imkoniyatini beradi.
Talabalar tоpshiriqlarni quyidagi tasvir asоsida bajaradilar: 
kichik muammolar 
1 2 3 4 5 6 
yechimlar 
Bosh
Mua
m 
mo 

---

331 
Xulosa 
qilib 
aytganda, innovatsion texnologiyalar o’qituvchi va 
o’quchilarning o’zarо hamkоrligi taminlashga, o’qitish samaradоrligini 
оshirishga, ta’lim oluvchilarda mustaqil fikrlash ko’nikmasini 
shakllantirishga imkon beradi. Shu bilan birga interfaol metodlar darsning 
har bir bosqichlarida faoliyatning samarali bo’lishini ta’minlaydi va yakuniy 
natijani kafolatlaydi.