21-Mavzu aholi turmush darajasi statistikasi

Aholi jon boshiga real umumiy daromadlar iming so‘m

	2014 y.	2015 y.*	2016 y.	2017 y.	2018 y.
O‘zbekiston Respublikasi	3601,3	4805,2	5503,5	6227,8	7300,2
Qoraqalpog‘iston Respublikasi	2680,9	3427,9	3856,1	4497,1	5474,6
viloyatlar:
Andijon	3453,1	4446,4	5187,7	6010,2	6900,7
Buxoro	4372,1	5836,4	6657,8	7707,8	9294,4
Jizzax	2689,4	4288,4	4873,5	5574,6	6832,9
Qashqadaryo	3039,1	4148,1	4908,9	5505,3	6274,8
Navoiy	5878,9	7928,9	8874,4	9783,5	11450,7
Namangan	2640,5	3699,3	4252,7	4911,9	5630,0
Samarqand	3099,6	4151,9	4953,8	5608,5	6571,5
Surxondaryo	2923,5	4130,9	4560,6	5054,7	6164,2
Sirdaryo	3797,5	5141,3	5988,4	5806,5	6541,0
Toshkent	3843,0	5507,7	6008,3	6570,1	7640,3
Farg‘ona	3077,3	4084,9	4508,6	4899,0	5847,8
Xorazm	3398,4	4582,4	5220,3	6306,2	7634,7
Toshkent sh.	7146,0	8486,1	10086,8	11770,1	13447,4

Aholi pul daromadlarining umumiy hajmida tadbirkorlik faoliyatidan olingan daromadlar (qishloq xo`jalik mahsulotlari sotishdan olingan daromadlarni qo`shgan holda) va mol-mulk ulushi yuqori bo`lib, umumiy pul daromadlarining 56,0%ini, mehnatga haq to`lash va korxonalardan olingan boshqa daromadlarning ulushi 29,4%ni, ijtimoiy transfertlarning ulushi esa 14,6%ni tashkil qildi.
Aholining iste`mol xarajatlari 22,4%ga ko`paydi va 7248,3 mlrd. so`mni tashkil qildi. Iste`mol xarajatlari ulushi pul daromadlarining umumiy hajmida 76,8%dan 72,5%ga kamaydi.
Majburiy to`lovlar va badallarga haq to`lash xarajatlari 17,8%ga ko`paydi va 697,5 mlrd. so`mni tashkil qildi, ularning pul daromadlaridagi ulushi 7,7%dan 7,0%ga kamaydi.
21.3. Aholi iste`moli. Iste`mol manbalari va uning tarkibi.
Iste`mol hajmi, uning dinamikasi va tarkibi inson turmush darajasining muhim elementlari bo`lib hisoblanadi. MDH mamlakatlarida iste`molchi manfaatini himoya qiluvchi qonunlar aktlari qabul qilingan, ular minimal daromad, pensionerlarni, nogironlarni ijtimoiy ta`minoti, bahoning ortishi va inflatsiya natijasida aholining ijtimoiy himoyalash kabilar, shuningdek, «Iste`molchi huquqini himoyalash haqida»gi qonun qabul qilinib, unda fuqarolarning huquqiy, iqtisodiy va ijtimoiy huquqlarini himoya qilish asoslari yaratilgan.
Xalqaro andozalarni tashkil etish tashkiloti (ISO) ham iste`molchilar manfaatlarini himoya qiladi.
Aholi iste`moli statistikasining asosiy vazifasi iste`molning natural va qiymat ko`rsatkichlarini, individual va oilaviy iste`mol byudjetlarini, iste`mol xarajatlari tarkibini va iste`molning elastlikligini va uning dinamikasini o`rganishdan iborat.
Iste`mol – ishlab chiqarish jarayonining oxirgi nuqtasi va takror ishlab chiqarishning boshlang’ich nuqtasi hisoblanadi. Iste`mol ma`lum ehtiyojlarni qondirish uchun ishlab chiqarilgan mahsulotdan foydalanishni anglatadi. Oxirgi iste`mol milliy hisoblar tizimining daromadlaridan foydalanish hisoblamasida o`z aksini topadi. U uy xo`jaliklarining ko`p mablag’lari va natural daromadlari hisobidan iste`mollarini, butunlay davlat qaramog’ida bo`lgan aholi iste`molini, shularga yana davlat tomonidan amalga oshiriladigan sog’liqni saqlash, ta`lim, madaniyat, ijtimoiy ta`minot xarajatlarini, fuqarolarning xorijdan sotib olgan mahsulotlari va xorijliklarning bizning mamlakatdan sotib olgan mahsulotlari orasidagi farqni ifodalaydi.
Aholining umumiy iste`moli material va nomaterial boylik va xizmatlar iste`molini o`z ichiga oladi. U ishlab chiqarish darajasiga, shuningdek, taqsimlash tarkibi va tarkibiga bog’liq.
To`lovli va to`lovsiz iste`molni ajratish lozim.