|
M0 - muomaladagi naqd (qog‘oz va metall) pullar.
M j=M0 + aholining joriy hisob varaqlaridagi pul qoldiqlari, kor- xonalaming hisob varaqlaridagi pul mablag‘lari, banklardagi talab qilib olish mumkin bo‘lgan pul omonatlari.
M = Mj + tijorat banklaridagi muddatli omonatlar va jamg‘arma hisob varaqlaridagi pullar, ixtisoslashtirilgan moliyaviy muassasalar- dagi depozitlar va boshqa aktivlar. Mazkur agregat tarkibiga kimvchi pul mablag‘larini bevosita bir shaxsdan boshqa biriga o‘tkazish ham- da ayirboshlash bitimlarida foydalanish mumkin emas. Ular asosan jamg‘arish vositasi vazifasini bajaradilar.
M 3 = M2 + bank sertifikatlari + aniq maqsadli zayom obligatsiya- lari + davlat zayom obligatsiyalari + xazina majburiyatlari.
Bundan ko‘rinadiki, pul massasining har bir alohida agregati o‘zining likvidligi darajasiga ko‘ra farqlanadi. Likvidlik - bu turli
aktivlarning o‘z qiymatini yo‘qo’lmasdan (ya’ni eng kam xara- jatlar asosida) tezlik bilan naqd pulga aylana olish qobiliyatidir.
Metall (tanga) va qog‘oz pullar eng yuqori likvidlikka ega bo‘ladi. Mijoz o‘zi istagan vaqtida olishi mumkin bo‘lgan bank hisob varaqa- laridagi pul omonatlari ham likvidli hisoblanadi. Pul massasi tarkibi- ga to‘lov vositasi vazifasini bajarish layoqati pastroq bo‘lgan aktivlar qo'shilib borishi bilan, ulaming likvidlik darajasi ham pasayib boradi. Naqd pullar rivojlangan bozor iqtisodiyo’li mamlakatlarida umumiy pul massasining 9-10 foizini, bozor iqtisodiyo’liga o‘tayo’lgan mus- taqil hamdo‘stlik davlatlarida 35-40 foizni tashkil qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
