б) саноат, қишлоқ хўжалиги, транспорт, алоқа, қурилиш, савдо, капитал қурилишларнинг комплекс дастурлари соҳалари, алоҳида техник-иқтисодий муаммолар бўйича умумий (абсолют) самарадорлик кўрсаткичи Эит – соф маҳсулот йиллик ўсишининг(∆СМ), ушбу ўсишни юзага келтирган капитал қўйилмалар(К)га нисбати орқали аниқланади: - б) саноат, қишлоқ хўжалиги, транспорт, алоқа, қурилиш, савдо, капитал қурилишларнинг комплекс дастурлари соҳалари, алоҳида техник-иқтисодий муаммолар бўйича умумий (абсолют) самарадорлик кўрсаткичи Эит – соф маҳсулот йиллик ўсишининг(∆СМ), ушбу ўсишни юзага келтирган капитал қўйилмалар(К)га нисбати орқали аниқланади:
Эит = ∆СМ / К - в) хўжалик ҳисобидаги тармоқлар, бирлашмалар, ташкилотлар бўйича Эхк – йиллик фойда ўсишининг(∆Ф), ушбу ўсишни юзага келтирган капитал қўйилмалар(К)га нисбати орқали аниқланади:
Эхк = ∆Ф / К г) янги қуриладиган корхоналар, цехлар, бошқа алоҳида объект ҳамда тадбирлар бўйича Эат – фойданинг, қурилаётган объект смета қийматига ёки алоҳида тадбир бўйича капитал ҳаражатлар(К)га нисбати орқали аниқланади: - г) янги қуриладиган корхоналар, цехлар, бошқа алоҳида объект ҳамда тадбирлар бўйича Эат – фойданинг, қурилаётган объект смета қийматига ёки алоҳида тадбир бўйича капитал ҳаражатлар(К)га нисбати орқали аниқланади:
Эат = Ф / К - д) таннархнинг ёки ҳисобланган нархларнинг камайтириш кўрсаткичлари қўлланиладиган ташкилот ва тармоқлар, шунингдек зарар билан ишлаётган корхоналар бўйича Эк қуйидагича аниқланади:
Эк = (С1-С2) / К - Бу ерда С1 ва С2-капитал қўйилмалар киритишдан олдинги ва кейинги маҳсулот таннархи.
- Капитал қўйилмаларининг самарадорлигини аниқлаш капитал қўйилмарнинг яхши вариантини танлаш имконини беради. Умумий қилиб айтганда, лойиҳалаштириш ва режалаштиришнинг мохияти бу техник, хўжалик ҳамда режали қарорларни энг яхши вариантини танлашдир. Бу ерда гап иқтисодиёти тармоқлари, яъни маҳсулот ишлаб чиқариш, корхоналарни жойлаштириш худудлари, қувватларини танлаш, янги қурилишлар ҳамда амалдаги корхоналарни қайта қуриш, қурилиш ва киритилаётган қувватларни ўзлаштириш муддатларини аниқлаш, ишлаб чиқаришни ташкил этиш усуллари ва бошқаларини ривожлантириш йуналишлари ҳақида кетаяпти.
- Лойиҳанинг турли вариантларини солиштириш шуни кўрсатадики, қатор ҳолатларда энг паст таннархли вариант катта ҳажмли капитални талаб қилади, объектни яратишга кам қўйилма қўйилиши ҳамда ишлаб чиқариш қувватларининг сарфланиши қурилиш муддатларини ўзайтиради.
- Бундан жорий ҳаражатларга қўшимча капитал қўйилмаларини тежамкорлик билан жалб этиш зарурияти келиб чикади.
- Солиштирма самарадорликни ҳисоблаш, асосан қўшимча капитал қўйилмаларнинг иқтисодий самарадорлигини аниқлашни кўзда тутади, бу қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:
Do'stlaringiz bilan baham: |
