26-вариант жавоблари Кредит шартнома


Download 94 Kb.
bet1/5
Sana24.12.2022
Hajmi94 Kb.
#1061145
  1   2   3   4   5
Bog'liq
Банк хукуки 111


26-вариант жавоблари
1.Кредит шартнома
2.Кредит муносабатларини мувофиклаштиришнинг хукукий асослари
3.Валюта операциялари, жорий халкаро операциялар, капитал харакати билан боглик валюта операциялар хамда улар буйича чекловларнинг хукукий меъёрлари.

Мамлакатимизда амалга оширилаётган иктисодий узгаришлар натижаси сифатида тадбиркорлик субъектлари фаолиятини янада ривожлантириш масалалари, жумладан саноат, курилиш, кишлок хужалиги махсулотлари ишлаб чикарувчи корхоналар, ишлаб чикариш ва бошка тадбиркорлик субъектларини молиявий куллаб кувватлашда кредит шартномалари мухим ахамият касб этади.


Молиявий инкирозга учраган ёки айланма маблаги булмаган корхоналар кредит маблаглари эвазига асосий ишлаб чикариш воситаларини зудлик билан янгилаш, замонавий технологияларни корхоналарга жорий этиш ва шу асосида ишлаб чикарилаётган махсулот сифати хамда хажмини кескин оширади. Давлатимизнинг банк-кредит тизими ва бу сохада олиб бораётган сиёсати ижтимоий-иктисодий хаётда алохида уринга эга.
Банк тизимини куллаб кувватлаш, модернизация килиш, техник янгилаш ва бу сохага инновацион технологияларнинг кенг жорий килиниши — Узбекистоннинг дунё бозорининг янги марраларига чикишининг ишончли йулидир. Банк кредити ресурсларидан самарали фойдаланиш моддий бойликларни ишлаб чикариш ва айланишини жадаллаштиришга ёрдам беради, хусусан, банк кредитлари буйича фоизлар хужалик юритувчи субъектларни карз маблагларини тежамкор сарфлашга, ички захираларни кидиришга, ишлаб чикариш харажатларини камайтиришга ва уларнинг даромадларини оширишга имкон беради.
Узбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёевнинг 2020 йил 24 январдаги Олий Мажлисга йуллаган Мурожаатномасида таъкидланганидек, "Мамлакатимиз илк бор халкаро кредит рейтингини олди ва жахон молия бозорида 1 миллиард долларлик облигацияларини муваффакиятли жойлаштирди. Иктисодий хамкорлик ва ривожланиш ташкилоти томонидан Узбекистоннинг кредитга доир таваккалчилик рейтинги охирги 10 йилда биринчи марта яхшиланди".
Узбекистон Республикаси Фукаролик кодексининг 744-моддасидасида кредит шартномасига таъриф берилиб, унга кура кредит шартномаси буйича бир тараф - банк ёки бошка кредит ташкилоти (кредитор) иккинчи тарафга (карз олувчига) шартномада назарда тутилган микдорда ва шартлар асосида пул маблаглари (кредит) бериш, карз олувчи эса олинган пул суммасини кайтариш ва унинг учун фоизлар тулаш мажбуриятини олади.
Конун чикарувчи юкорида келтирилган нормада кредит шартномасига таъриф беради ва унинг тушунчасини шу норма оркали баён килади.
Хаётдаги барча ходисалар маълум сабаблар ва муайян харакатлар натижасида вужудга келади. Вакт утиши билан бундай ходиса амалга оширилган ислохотларга ва турли узгаришларга бардош беради. Х,ар бир хукукий муносабатни тарихий ривожланиш жараёнини билмасдан туриб, ушбу муносабатни бугунги кундаги холатига тугри бахо бериш мураккаб масаладир. Качонлардир яратилган, лекин очилмай колган чукур механизмлар бугунги кунда
Узбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёевнинг 2020 йил 24 январдаги Олий Мажлисга йуллаган Мурожаатномаси келажакни белгилаб берувчи ахамиятга эга хисобланади. Кредит билан боглик булган барча иктисодий-хукукий муносабатлар тарихини урганган олимлар, ушбу муносабатлар ривожланишини янги даврига тааллуклидир2, деб хисоблашади. Лекин бу билдирилган фикрни тугри деб хисобламаймиз, чунки тарихий хужжатларда курсатилишича, карз ва кредит муносабатларнинг ривожланиши натижасида кредит шартномасининг бугунги кундаги хусусиятлари, белгилари кадимги даврларда мавжуд булганлиги тугрисида адабиётларда маълумот берилади. Шунинг учун кредит муносабатларининг хозирги кунги мохиятини тушуниб олиш учун ушбу муносабатни вужудга келишидаги дастлабки шартлари кандай булган ва унинг хукукий базаларининг яратилишига нима таъсир курсатганлигини аниклаш зарур. Манбаларда бу хакида турли хил фикрлар мавжуд булиб, хукукий адабиётларда муаллифлар бу хакда узларининг бир неча ёндашувларни билдиради.
Инсоният тарихида унинг моддий таъминоти, мулкий мустакиллигини таъминлаш ва шу асосда кудратли кучга эга булиш замирида пул маблаглари хамда моддий неъматлар ётган. Йиллар утиши билан ушбу молиявий муносабатлардан келиб чиккан ва келиб чикиши кутилаётган низоларни конуний баратараф этиш максадида дастлабки нормалар вужудга кела бошлаган.
Жамият фаолиятининг асосий жабхаси бу - ишлаб чикаришдир. Ишлаб чикариш жараёнининг узлуксизлигини моддий ва мехнат омиллари таъминлайди. Ишлаб чикаришнинг бу омиллар билан бир текисда таъминланишида кредитнинг урни бекиёсдир. Кредит - товар-пул муносабатлари шароитидаги такрор ишлаб чикариш жараёнининг ажралмас бир кисми булиб, товар ишлаб чикариш кредит муносабатлари юзага келишининг табиий асоси хисобланади. Кредитга иктисодий маънода таъриф берадиган булсак, "кредит - бу вактинча буш турган пул маблаг-ларини маълум муддатга хак тулаш шарти билан карзга олиш ва кайтариб бериш юзасидан келиб чиккан иктисодий муносабатлар йигиндисидир" Кредит ёрдамида товар-моддий бойликлари, турли машина ва механизмлар сотиб олинади, истеъмолчиларнинг маблаглари етарли булмаган шароитда туловни кечиктириб товарлар сотиб олишлари ва бошка хар хил туловларни амалга ошириш имкониятига эга буладилар. Кредит оркали жамиятимизда фондлар айланиши жараёнида четга чикиб, буш колган маблагларнинг харакатсиз туриб колишининг олди олинади ва такрор ишлаб чикаришни кенг доирада узлуксиз давом эттиршга имконият яратилади.
Кредит муносабатларини хукукий тартибга солувчи Узбекистон Республикасининг "Банклар ва банк фаолияти тугрисида"ги конуни, "Марказий банк тугрисида"ги конун, Узбекистон Республикаси Президентининг "Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш учун кулай ишбилармонлик мухитини шакллантиришга доир кушимча чора тадбирлар тугрисида"ги Фармони, Узбекистан Республикаси Президентанинг "Ахолини тадбиркорликка жалб килиш тизимини такомиллаштириш ва тадбиркорликни ривожлантиришга доир кушимча чора тадбиралр тугрисида"ги Карори ва бошка конун хужжатлари мухим ахамиятга эга.
Узбекистон Республикасининг 2019 йил 5 ноябрдаги "Банклар ва банк фаолияти тугрисида" ги конунига кура, банк — банк хисобваракларини очиш ва юритиш, туловларни амалга ошириш, омонатларга (депозитларга) пул маблагларини жалб этиш, уз номидан кредитлар бериш буйича банк фаолияти сифатида аникланган операциялар мажмуини амалга оширувчи тижорат ташкилоти булган юридик шахсдир.
Кредит (лотинча, creditum-ишонмок)- бошка шахсга муддатлилик, кайтаришлик ва фойдаланганлик учун фойз шаклида туловлик шартлари асосида вактинча бериладиган пул маблаглари, товар ва бошка кимматликлардир.
Яъни кредит деганда уз эгалари кулида вактинча буш турган пул маблагларини бошкалар томонидан маълум муддатга хак тулаш шарти билан карзга олиш ва кайтариб бериш юзасидан келиб чиккан муносабатлар тушунилади. Фукаролик хукуки томонидан тегишли хукукий нормалар билан тартибга солинадиган, иктисодий муносабатларнинг баъзи бир турларининг узига хослигини назарда тутадиган шартномалар тизими ишлаб чикилган. Банк-кредит муносабатлари сохасидаги шартномалар хам шулар жумласидандир.
Кредит муносабатлари икки элементдан, яъни кредит объекти ва субъектидан иборат.

Download 94 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling