Раҳбар
меҳнат жамоасини бошқара туриб, унга таъсир кўрсатади, натижада қўл остидагиларнинг ҳулқи ва улар ўртасидаги ўзаро муносабатлар ўзгаради.
пичирлаб айтилган сўровдан ишдан бўшатиш билан қўрқитишгача бўлиши мумкин
Ҳукмронлик
бошқа одамлар ҳулқига таъсир кўрсатиш имконияти
якка шахсга,
гуруҳга
умуман ташкилотга тегишли бўлиши мумкин
Раҳбар ҳукмронликка эга бўлиши учун
ижрочи учун аҳамиятга эга бўлган ниманидир назорат остида ушлаши керак, бунинг натижасида раҳбарга боғлиқлик вужудга келади.
Бу физиологик ва ижтимоий эҳтиёжлар, ҳимояланиш, ҳурмат қилиниш ва ўзини ўзи ифода қилишга эҳтиёж бўлиши мумкин.
ҲУКМРОНЛИК ТУРЛАРИ
1.Мажбур қилишга асосланган ҳукмронлик
2. Мукофотлашга асосланган ҳукмронлик.
3. Экспертли ҳукмронлик
4. Намуна ёки харизма ҳукмронлиги
5.Қонуний ҳукмронлик
6. Ресурсларга эгалик қилишга асосланган ҳукмронлик
7. Ахборотларни олиш ва улардан фойдаланишга асосланган ҳукмронлик.
1.Мажбур қилишга асосланган ҳукмронлик
Ижрочи раҳбар уни шундай жазолаши мумкинки, бу нарса унинг энг зарур эҳтиёжига ҳалақит бериши мумкинлигига ишонади.
Ҳукмронликнинг бу тизими инсонпарварий эмас. Бундан ташқари, ўртача харажатларда самарали назоратни ушлаб туриши мумкин эмас, чунки одамларнинг ташкилотни онгли равишда алдашга интилиши кучаяди. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, ҳукмронликнинг бундай тизимидан фойд аланиладиган ташкилот-ларда, қоидага кўра, меҳнат унумдорлиги юқори эмаслиги ва маҳсулот сифати пастроқлиги, ҳамда ходимларнинг ўз ишидан қоноатланмаганлиги кузатилади.
2. Мукофотлашга асосланган ҳукмронлик.
Мукофот ваъда қилиш - бу одамларга таъсир кўрсатишнинг энг эски ва самарали усулларидан биридир. Ижрочи бу таъсирга қаршилик кўрсатмайди, чунки у раҳбарнинг истагини бажаргани учун мукофот олишига умид қилади, раҳбар унинг муҳим эҳтиёжини қаноатлантириши мумкинлигига ишонади.
Аммо амалда раҳбар ҳамма вақт ҳам ўз ходимларининг мукофотлай олмайди,чунки ҳар бир ташкилотда ресурслар чеклангандир. Қийинчиликлар яна мукофот остидан нимани тушуниш кераклигини белгилаш осон эмаслиги сабабли ҳам вужудга келадилар. Пул ёки обрўлироқ лавозим ҳамма вақт ҳам инсонда таассурот қолдириши ва унинг ҳулқига таъсир қўрсатиши мумкин эмас
Do'stlaringiz bilan baham: |
