3- amaliy mashg‘ulot Mavzu: Buyruqlar tizimi arxitekturasi Buyruqli arxitektura tizimi Ishdan maqsad: Buyruq

---

3-
Amaliy mashg‘ulot 
Mavzu: Buyruqlar tizimi arxitekturasi 
Buyruqli arxitektura tizimi 
Ishdan maqsad: Buyruq (
ингл: instruction, рус: команда) 
Bajarilishi zarur bo‘lgan amalning ta’rifi. Topshiriqlarni boshqarish tilini 
ko‘rsatish, dastur operatori, boshqaruvchi signal va foydalanuvchi talablari buyruq 
(ko‘rsatma) hisoblanadi. 
Nazariy qism: 
Barcha hollarda, buyruqlar yordamida ma’lumotlarni qayta 
ishlash tizimida ma’lumotlar jo‘natish yoki tizimlar orasida ma’lumotlar uzatish 
jarayonlarini boshqarish amalga oshiriladi. Har bir buyruq amal kodidan tashkil 
topib, qaysi obyektga va nima qilish kerakligini, olingan natijani qayerga yuborish 
kerakligini xabar qiladi. Amallarni bajarishda ishlatiladigan buyruqlar yig‘masi 
buyruq tili bilan aniqlanadi. 
Protsessorning ishlashi asosan beshta quyidagi bosqichlardan iborat: 
1.
Buyruqni o’qish; 
2.
Buyruqni deshifrlash; 
3.
Operandlarni o’qish; 
4.
Buyruqni bajarish; 
5.
Natijani yozish; 
Buyruqlar tizimi-
bu kompyuter ishlatadigan buyruqlar ro’yxati bo’lib, ular 
yordamida dasturchi 
ma’lumotlarga ishlov berishning o’z algoritmini ishlatadi. 
Barcha mikroprotsessorlarni guruhlarga ajratish mumkin: 
 CISC (Complex Instruction Set Command) to’liq buyruqlar tizimining 
to
’plami bilan; 
 RISC (Reduced Instruction Set Command) qisqartirilgan buyruqlar tizimining 
to‘plami bilan; 
 VLIW (Very Length Instruction Word) buyruq so‘zi juda uzun bo’lgan; 
CISC (Complex Instruction Set Computer) 
To’laroq buyruqlar to’plami kompyuteri (CISC) - bu bitta ko'rsatmalar bir 
nechta past darajadagi operatsiyalarni bajarishi mumkin bo'lgan yoki ko'p 
bosqichli operatsiyalarga yoki bitta ko'rsatmalar doirasida rejimlarni 
aniqlashga qodir bo’lgan buyruqlar to’plami. 

---