3- ma’ruza fonetika va fonologiya; reja: Fonetika haqida ma'lumot. Nutq a’zolari, nutq apparati

1. Nutq tovushlarining balandligi yoki pastligi   ma’lum vaqt ichida un paychalarining 

tebranish miqdoriga ko‘ra har xil chiqishidir: un paychalari ko‘p tebransa, tovush baland bo‘ladi, 

aksincha, un paychalari kam tebransa, tovush past chiqadi.   

 

2. Nutq tovushlarining kuchi   ma’lum kenglikdagi maydondan ma’lum vaqtda o‘tadigan 

energiya miqdoridir. Bu haqda tilshunos olim H.Jamolxonov shunday yozadi: “Tovushning kuchi 

(intensivligi)  -    1  sm

2

  maydondan  1  sekundda  o‘tadigan  energiya  miqdoridir”

3

    Demak,  nutq 

tovushlarining kuchi  un paychalari tebranishi kengligiga bog‘liq: tebranish kengligi katta bo‘lsa, 

tovush kuchli chiqadi, bu kenglik kichik bo‘lsa, tovush ham kuchsiz chiqadi.