3. arpaning o’sishi, rivojlanishi va hosildorligiga ekish me’yorlari va chuqurliklariining ta’siri doc
-jadval O’simliklarning hosil yig’ishtirishigacha saqlanishining ekish me’yorlarigaga
Download 410.25 Kb. Pdf ko'rish
|
arpaning osishi rivojlanishi va hosildorligiga ekish meyorlari va chuqurliklariining tasiri
- Bu sahifa navigatsiya:
- O’simlik bo’yining balandligi, yotib qolishga chidamligi.
|
3.7-jadval
O’simliklarning hosil yig’ishtirishigacha saqlanishining ekish me’yorlarigaga bog’liqligi, (2013-2014 yy) Ekish me’yori, mln urug’/ga
1 m
2 da saqlanib qolgan o’simlik soni, dona Saqlangan o’simlik, % 1 m 2
qolgan o’simlik soni, dona Saqlangan o’simlik, % 2,0 113,3
64 108,9
62 2,5
141,5 61
136,6 60
3,0 165,7
59 161,5
59 3,5
174,4 57
169,1 56
O’simlik bo’yining balandligi, yotib qolishga chidamligi. Kuzgi arpa hosilini shakllantirishda mahsuldor poyalarning optimal qalinligini ta’minlashda ekish me’yorlarini ahamiyati katta. Arpa seleksiyasi va o’stirish texnologiyasi bo’yicha ko’plab tadqiqotlar o’tkazishgan bir qator olimlarning ta’kidlashicha, yotib qolgan arpa barglarining fotosintetik faoliyati pasayadi, so’ruvchi-o’tkazuvchi to’qimalar tizimi buziladi, don sifati yomonlashib, hosilni yig’ishtirib olish qiyinlashadi, hosil miqdori keskin kamayadi. Bundan tashqari, ular bunday yotib qolishning asosiy sabablaridan biri tuproqda namlikning me’yordan ortiqcha bo’lishi, urug’larning zich va erta muddatda ekilishi, tuproqda azotning keragidan ziyodligi, yorug’likning yetishmasligi, zamburug’ va bakterial kasalliklar bilan kasallanishi kabi omillarni ko’rsatishgan. Z.Juraeva, U.Qarshieva (2013), A.Mamatqulov (2013) singari
tadqiqotchilarning yozishicha boshoqli don ekinlarining yotib qolishiga qarshi kurash chora tadbirlari majmuasi ichida seleksiya yo’li bilan chidamli navlar yaratish ishonchli va arzon tadbirlardan biridir. P.P.Lukyanenko (1966), G.K.Kurbanovlarning (1981) yozishicha, Meksika, Hindiston, AQSh va boshqa davlatlar seleksionerlarining tajribalarida agrofon sharoitida yotib qolmaydigan kalta poyali navlar eng yuqori don hosili shakllanishini ta’minlagan. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
50 Arpaning yotib qolishiga chidamligi bilan o’simliklar balandligi o’rtasida o’zaro bog’liqlik bor. O’simliklar bo’yi qancha baland bo’lsa, ularning yotib qolishga moyilligi osha boradi. Keyingi yillarda arpa poyasi o’sishi sekinlashtiradigan va uning mexanik chidamliligini oshiradigan TUR pereparati keng qo’llanilmoqda. Tajribalarimizning ko’rsatishicha, ekish me’yorlarini oshirish arpa navlari bo’yining nisbatan past bo’lishiga olib keldi. Ushbu hol ekish me’yorining ortib borishi bilan o’simlarning oziqlanish maydoni kamayishi, oziq moddalarning yetishmasligi bilan izohlanadi (3.8-jadval). 3.8-jadval Download 410.25 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|