3. Davlat tushunchasiga ta'rif bering?

Davlat shakllari deyilganda, davlatning bosh qaruv, hududiy tuzilishi va siyosiy tartibi jihatidan qanday shakllarga bo‘linishi tushuniladi.
Boshqaruv shakli deganda, davlat hokimiyati, uning idoralarining aholi bilan o‘zaro munosabatlari, aholining ushbu idoralarni shakllantirishda ishtirok etish darajasi tushuniladi.
Davlat boshqaruv shakli davlat hokimiyati va boshqaruvi idoralarining shakllantirilishi va tashkil etilishi tartibi, ularning o‘zaro hamda aholi bilan aloqadorligidir. Bu tushuncha orqali mamlakatda kim hukmron va u hokimiyatni qanday boshqaradi, degan savollarga javob olinadi. Boshqaruv shakliga qarab davlatlarning monarxiya va respublika shakllari farqlanadi.
Monarxiya – oliy hokimiyat yakka hokim – davlat boshlig‘ining qo‘lida bo‘lgan davlat boshqaruv shakli. Bunda hokimiyat aksariyat hollarda yakka-hokim (monarx)ning farzandlariga, ayrim hollarda esa yakka-hokimning qaroriga ko‘ra boshqa shaxsga meros bo‘lib o‘tadi.
Monarxiya – yunoncha so‘z bo‘lib, yakka hokimlik ma’nosini bildiradi.
Respublika davlat boshqaruvining shunday shakliki, unda hokimiyat oliy idoralari ma’lum muddatga saylanadi.
Respublika shaklidagi boshqaruvga ega bo‘lgan davlatning asosiy belgilari quyidagilardan iborat:♦ hokimiyat oliy idoralarining saylab qo‘yilishi;♦ hokimiyat vakolatlarining taqsimlanishi;♦ hokimiyat oliy idoralarining o‘z qarorlarini saylangan muddatidavomida qabul qilishi;♦ odil sudlovni amalga oshiruvchi idora bo‘lgan sudlar obro‘siningortishi;♦ fuqarolarning davlat ishlarini boshqarishda ishtirok eta olishi.
“Respublika” so‘zi yunoncha “umumiy ish” ma’nosini bildiradi.
7. Respublika boshqaruv shakli qanday turlarga bo'linadi, ularga ta'rif va misollar keltiring?
Respublika davlat boshqaruvining shunday shakliki, unda hokimiyat oliy idoralari ma’lum muddatga saylanadi.
Respublika shaklidagi boshqaruvga ega bo‘lgan davlatning asosiy belgilari quyidagilardan iborat:♦ hokimiyat oliy idoralarining saylab qo‘yilishi;♦ hokimiyat vakolatlarining taqsimlanishi;♦ hokimiyat oliy idoralarining o‘z qarorlarini saylangan muddatidavomida qabul qilishi;♦ odil sudlovni amalga oshiruvchi idora bo‘lgan sudlar obro‘siningortishi;♦ fuqarolarning davlat ishlarini boshqarishda ishtirok eta olishi.
“Respublika” so‘zi yunoncha “umumiy ish” ma’nosini bildiradi.
Respublikalar prezidentlik respublikasi va parlamentar respublika turlariga bo‘linadi.