3-kurs studenti Tayirov nuratdÍn JumanÍyaz ulÍnÍŃ

I.A.Karimov
Temanıń aktuallıǵı: 1941-jıldıń 22-iyuninde fashistlik Germaniya topılıs jasaspaw haqqındaǵı kelisimdi buzıp, Sovetler Soyuzına qiyanetshilik penen topılıs jasadı. Fashistlik Germaniya baslaǵan urıs ádil emes, basqınshılıq, talawshılıq, imperialistlik urıs boldı.
Sovet xalqı ózinin paraxat miynetin waqıtsha toqtatıp, socialistlik Watanın qorǵawǵa atlanıwǵa májbúr boldı. Sovet xalqınıń gitlershil basqınshılarǵa qarsı Ekinshi jer júzlik urısı—adamzat óz basınan keshirgen urıslardıń ishindegi eń awır urıs boldı.
SSSR Joqarǵı Soveti Prezidiumınıń, VKP(b) Oraylıq Komiteti hám SSSR Xalıq Komissarlar Sovetiniń 1941-jıl 30-iyundegi birliktegi qararı menen dushpanǵa soqqı beriwdi shólkemlestiriw boyınsha barlıq jumıslarǵa basshılıq etiw ushın I. V. Stalin basshılıǵında Mámleketlik Qorǵanıw Komiteti dúzildi. Kommunistlik partiya, onıń Oraylıq Komiteti menen Mámleketlik Qorǵanıw Komiteti elimizdiń barlıq kúshlerin mobilizaciyalaw boyınsha oǵada úlken jumıslar júrgizdi.
Bunnan sál keyinirek, nátiyjeli qorǵanıwdı shólkemlestiriw ushın front qaptalı rayonlarında jergilikli qorǵanıw komitetleri dúzildi. Qaraqalpaqstanda da Óz KP(b) Qaraqalpaqstan obkomınıń birinshi sekretarı Sabır Kamalovtıń basshılıǵında Qorǵanıw komiteti shólkemlestirildi.
Avtonomiyalı respublika partiya shólkemi VKP(b) Oraylıq Komitetiniń hám ÓzKP(b) Oraylıq Komitetiniń kórsetpelerin ámelge asıra otırıp, óziniń barlıq jumısın tómendegi áhmiyetli wazıypalardı sheshiwge baǵındırdı:
— Sovetler Soyuzınıń barlıq xalıqları menen birlikte nemec-fashist basqınshılarına qarsı Ekinshi jer júzlik urısqa ózbek hám qaraqalpaq xalıqlarınıń aktiv hám tikkeley qatnasıwın táminlew;
— sanaat ónimlerin, birinshi gezekte, evakuaciyalanǵan kárxanalardı tolıq quwatında ózlestiriw hám pútkil sanaattı áskeriy maqsette qayta qurıw, jergilikli shiyki zat jáne otın resursların múmkinshiliginshe tolıq paydalanıw jolı menen qural-jaraq, oq-dári hám Qızıl Armiyaǵa kerekli basqa da zatlardı jetistiriwdi kóbeytiw;
awıl xojalıǵınıń barlıq resursların paydalanıw tiykarında eldiń hám fronttıń kerek-jaraǵı ushın awıl xojalıq ónimleriniń barlıq túrlerin jetistiriwdi kóbeytiw;
— respublikanı bunnan bılay da elektrlestiriw—gidro-elektrostanciyalardıń qurılısın tezletiw, solay etip, respublika xalıq xojalıǵınıń barlıq tarawların bunnan bılay da kóteriw ushın qısqa múddet ishinde energetikalıq baza dúziw;
— miynetkeshlerdi materiallıq-turmıs jaǵınan táminlewdi jaqsılaw jáne ilimdi, mádeniyattı hám iskusstvonı bunnan bılay da rawajlandırıw.
Pútkil avtonomiyalı respublikada miynetkeshlerdiń kóp mıń adam qatnasqan mitingileri bolıp ótip, olarda kolxozshılar, jumısshılar hám intelligenciya wákilleri ózleriniń sovet watanına hám Kommunistlik partiyaǵa sheksiz súyiwshiligin jáne shın berilgenligin bayan etti. Qaraqalpaq xalqı dushpan ústinen jeńiske erisiw boyınsha ulıwmalıq iske ılayıqlı úles qosıw ushın barlıq ilajlardı kóriwge ant etti.
1941-jıldıń iyul ayında Kommunistlik partiya menen Sovet húkimetiniń shaqırıǵı boyınsha Qızıl Armiya qatarına ıqtıyarlı ótiw haqqında Shımbay qalalıq voenkomatına—113 adam, Qońırat rayonlıq voenkomatına—151 adam, Tórtkúl qalalıq voenkomatına —164 adam, Nókis qalalıq voenkomatına— 108 adam arza berdi.²
SSSR Mámleketlik Qorǵanıw Komitetiniń qararına muwapıq Qaraqalpaqstanda ulıwma áskeriy bilim beriw shólkemlestirilip, buǵan 1941-jıldıń 1-noyabrine respublika boyınsha 13572 adam tartılǵan edi. Áskeriy bilim beriwdi ámelge asırıw ushın 491 kommunist hám komsomolec, sonday-aq áskeriy-siyasiy jumıslar boyınsha tájiriybege iye bolǵan aktivistler bul iske tartılǵan edi.³
1941-jıldıń 12-iyulinde ÓzKP(b) Qaraqalpaqstan obkomınıń byurosı menen QQASSR Xalıq Komissarlar Soveti xalıqtı hawa topılısına hám ximiyalıq topılısqa qarsı ǵalaba minnetli tayarlaw haqqında qarar qabıl etti.
Bul qarar keń miynetkeshler massasın hawa topılısına hám ximiyalıq topılısqa qarsı qorǵanıwdın tiykarları menen bilimlendiriw isinde áhmiyetli orın tuttı.