3-Ma’ruza: Oqsillar va peptidlarning biologik funktsiyasi

oxirgi amiokislota tarkibini aniqlash.
oxirgi aminokislota 
qoldiqlarini aniqlash uchun gidrazinoliz va oksazalon usullari keng 
qo’llaniladi.Gidrazinoliz usuli yapon kimyogari Shirō Akabori 
tomonidan tavsiya etilgan bo’lib, peptid yoki oqsil suvsiz gidrazin bilan 
10 soat davomida 
-
da qizdirilganda peptid bog’lari 
gidrolizlanib 
aminokislota 
gidrazidlarini 
hosil 
qiladi.C-oxirgi 
aminokislota erkin aminokislota xolida qolib,reaksion aralashmadan 
ajratilib aniqlanishi mumkin. 
+
Usulni bir necha kamchiliklari bor.Girazinoliz natijasida glutamin, 
asparagin, sistein va sistin parchalanadilar;arginin guanidin guruhini 
yo’qotib ornitin hosil qiladi.Serin, treonin va glitsin gidrazidlari 
o’zgaruvchan bo’lib osongina erkin aminokislotalarga aylanadilar. 

---

R
1
HC
C
N
CH
C
H
N
CHR
3
NH
O
H
R
2
O
C
O
OH
R
1
HC
C
N
CH
C
N
C
NH
O
H
R
2
O
C
O
H
R
3
R
1
HC
C
N
CH
C
N
C
NH
O
H
R
2
O
C
O
3
H
R
3
R
1
HC
C-OH
NH
O
H
2
N
C
C
O
3
H
R
3
HO
H
2
N
CH
COOH
R
2
.... _
.... _
.... _
+
+
Sirka angidrid
3H
2
O/HO
5.7 n. HCl
_
3.11-rasm.Oksazolon usuli. 
Oksazalon usuli yapon olimi Hisayuki Matsuo tomonidan birinchi 
marta tavsiya etilgan(3.11-rasm).Oksazalon usuli odatda tritiy nishonli 
usuli deb atalib, -oxirgi aminokislotani sirka angidridi ta’sirida 
halqalanib oksazalon hosil qilishiga asoslangandir. Ishqoriy muhitda 
oksazalon halqadagi 4 holatdagi vodorod atomlarini harakatchanligi 
keskin ravishda ortadi.Tritiylangan oqsil yoki peptidni gidrolizlanishi 
natijasida hosil bo’ladigan mahsulotlar o’z tarkibida radioaktiv 
nishonlangan 
-oxirgi aminokislotaga ega bo’ladi. Gidrolizatni 
xromatgrafiya qilish va radioaktivlikni o’lchash orqali oqsil yoki 
aminokislotani 
-oxirgi 
aminokislotasi 
qiyoslanib,o’xshashligi 
aniqlanadi. 
Ba’zi holatlarda tritiy peptid zanjirini o’rtasida joylashgan asparagin 
va glutamin kislotalarni tarkibiga kirib qoladi.Prolinning 
-oxirgi 
aminokislotasi bu sharoitlarda oksazolon hosil qilmaydi,treonin va 
serinning sirka angidrid ta’sirida degradatsiyaga uchrashi natijasida -
oxirgi qoldiqlari tarkibiga yetarli miqdorda radioaktiv nishon kiritib 
bo’lmaydi.Aminokislotalarni 
-oxirgi 
uchini 
aniqlash 
uchun 
karboksipeptidazalar bilan fermentli gidroliz usulidan foydalaniladi. 

---

---

Document Outline

• 3.6-rasm.Aminokislota analizatori(MODEL S433 (SYKAM)).