3-mavzu. Fermentlar reja

3-MAVZU. FERMENTLAR
Reja

1. 
   Fermentlarning ta’sir etish mexanizmi
   
2. 
   Fermentlarning xossalari.
   
3. 
   Fermentlarga aktivator va ingibitorlarning ta’siri
   
4. 
   Fermentlar klassifikatsiyasi
   
5. 
   Fermentlarni hujayralarda joylanishi va ishlatilishi
   

Таянч иборалар: фермент, активатор, ингибитор, классификация, термолобиллик, махсуслик, субстрат, катализатор, дегидрогеназалар, оксидазалар, цитохромлар.

1. 
   FERMENTLARNING TA’SIR ETISH MEXANIZMI
   

Fermentlarning ta’sir etish mexanizmi o’xshash desak bo’ladi, sababi ferment molekulasida prostetik guruhlar va aktiv markazlar ham bir-biriga o’xshashdir.
Fermentativ jarayonlarda ferment-substrat komplekslari muhim rol o’ynaydi. Fermentativ jarayonning I - bosqichida substrat bilan ferment orasida bo’ hosil bo’ladi, bu bog’lar kovalent yoki boshqacha bog’lar holida bo’lishi mumkin. So’ngra II -bosqichda substrat ferment ta’sirida o’zgarishga uchraydi. III-fazasida kimyoviy reaktsiya boshlanadi (ferment yuzasida) va nihoyat IV-fazasida reaktsiya natijasida hosil bo’lgan mahsulot fermentdan ajraladi.Fermentni Ye-deb belgilasak, substrat - S, aktivlangan substrat- S₁ va reaktsiya mahsulot - R deb belgilansa ko’rsatilgan jarayonlar ketma-ketligi quyidagicha ifodalanadi¹.
I II III IV
E+SES ES₁ER E+ R

Ushbu tenglamani 1903 yilda Genri, so’ngra Mixaelis-Menten 1913 yilda to’ldirganlar. Yaqinda ES, ES₁ va ER komplekslar ajratib olingan.

Substratlarga nisbatan fermentlar stereokimyoviy maxsusligi tushuntiriladi.
1894 yilda Fisher fermentlarning maxsusligidan kelib chiqqan holda «kalit va qulf» modelini taklif qildi. Massalarning ta’siri qonuniga asosan kimyoviy reaktsiya tezligi ta’sir etuvchi moddalar massasiga proportsional bo’ladi, ta’sir etuvchi moddalar kontsentratsiyasi uning molekulalari bilan o’lchanadi. SHunday qilib, kimyoviy reaktsiya substrat kontsentratsiyasining chiziqli funktsiyasini tashkil qiladi.

Реакция тезлиги





Реакция тезлиги





Субстрат концентратцияси

Субстрат концентратцияси