3-Mavzu. Statistik jamlash va guruhlash


Download 125.92 Kb.
bet4/5
Sana14.12.2022
Hajmi125.92 Kb.
#1002180
1   2   3   4   5
Bog'liq
3-mavzu

Birlamchi belgilar o`rganilayotgan hodisaning (masalan, davlat xo`jaligida ishchilar sonini, asosiy fondlar qiymatini, ishlab chiqarilgan mahsulot hajmini va hokazo) mutlaq sonini, hajmini, miqdorini tavsiflaydi.
Ikkilamchi belgilar esa birlamchi belgilarni bir-biriga bo`lish natijasida olingan hosila bo`lib, hodisaning intensivligini, tuzilmasini, dinamikasini tavsiflaydi. Masalan, mehnat unumdorligi ikkala birlamchi belgini, ya`ni mahsulot hajmini ketgan vaqtga bo`lish natijasida olinadi. Bu erda olingan natija, ya`ni mehnat unumdorligi ikkalamchi belgi bo`lib hisoblanadi.
Guruhlash oralig’i belgining eng katta va eng kichik variantalri ayirmasining guruhlar soniga nisbati bilan aniqlanadi. Oraliqlar:

  • teng va teng bo`lmagan;

  • ochiq va ochiq bo`lmagan;

  • maxsus ko`rinishlarda bo`lishi mumkin.

Teng oraliq deyilganda barcha guruhlar uchun bir xil bo`lgan oraliq tushuniladi. U quyidagicha hisoblanadi:
.
Bu erda:
h – oraliq kattaligi;
xmaxbelgining eng katta varianti;
xminbelgining eng kichik varianti;
n – guruhlar soni.
Ko`zlangan maqsad va vazifalarni hal qilish nuqtai nazaridan statistik guruhlash uch turga:

  • tipologik;

  • tuzilmaviy;

  • analitik guruhlashlarga bo`linadi.

Har bir turdagi guruhlash muayyan maqsad va vazifalani echadi.
Tipologik guruhlash yordamida to`plamning turli xildagi birliklari sifat jihatdan bir xil guruhlarga, bir xil tiplarga ajratiladi. Xalq xo`jaligini tarmoqlarga bo`lish, aholini sinflarga bo`lib o`rganish, qishloq xo`jaligini jamoa va ijara, shaxsiy xo`jaliklar miqyosida o`rganishlar tipologik guruhlashlarga misol bo`la oladi.
Tuzilmaviy guruhlash yordamida bir xil tipdagi, sifat jihatidan bir xil bo`lgan guruhlarning (birliklarning) salmog’i hisoblanadi va shu tariqa to`plam tarkibi o`rganiladi. Bunday guruhlashlar yordamida aholining milliy, jinsik tarkibi, ishchilarning kasbiy tarkibi yoki tuzilmasi kabilar o`rganiladi.

Download 125.92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling