3-mavzu: talab, taklif va bozor munosabati reja

Taklif egri chizig'I Talab bilan birgalikda taklifni ham chizmada aks ettirish qulaydir. Chizmada 8.2 da S yoyi taklif yoyi hisoblanib, keyingi narx-miqdor ma'lumotlari berilgan chizma bilan mos tushadi. Yoyning ko'tarilib boruvchi xarakteri taklif qonunidir, ishlab chiqaruvchilar ko'proq tovarlar ishlab chiqarsalar, uning narxlari oshib boraveradi. Narx va miqdor orasidagi munosabat bilvosita yoki ijobiy munosabatlidir.
Bozor taklifi Bozor taklifi bozor talabi individual talabdan kelib chiqqani kabi individual taklifdan yuzaga keladi. Biz har bir narxda har bir ishlab chiqaruvchi tomonidan ishlab chiqarilgan talab etilgan miqdorlami hisoblaymiz. Ya'ni, bozor taklifi chizigini individual ishlab chiqaruvchilarning taklif chizig'iga “gorizontal chiziq tortish” orqali hosil qilamiz. Chizma 8.4dagi narx-miqdor ma’lumotlari berilgan grafik don sotib olishni xohlovchi ko'p ta'minotchilami ifodalaydi. Chizma 8.4dagi S yoyi bozor taklif ma’lumotlarini aks ettiruvchi chizmadir. Chizma 8.4dagi o'qda aks etgan qiymatlar bozor talabining chizmasida ishlatilgan o'sha ko'rsatkiclilar bilan bir hildir.

Taklifning ко’rsatkichlari. Taklif yoyini chizish orqali biz narxni biror tovarning talab etilgan miqdoridagi eng muhim ta'sir etuvchi kuch ekanini ko'rishimiz mumkin. Lekin bunga boshqa omillar ham ta'sir ko'rsatishi mumkin. Taklif chizig'i boshqa ko'rsatkiclilar o'zgamias deb qaralgan taqdirdagina tasvirlanadi. Agar ularning birortasi o'zgarsa, taklifdai o'zgarish hodisasi yuzaga keladi, bu esa butun bir taklif chizigini o'zgarishiga olib keladi.
Taklifdagi asosiy ко'rsatkichlari resurslarning narxlari, texnologiya, soliqlar va subsidiyalar, boshqa tovar narxlari, ishlab chiqaruvchining xohish-istagi va bozordagi sotuvchilaming soni. Shu ko'rsatkiclilaming istagan birining o'zgarishi taklif chizig ini o'ng yoki chap tomonga siljishiga sababchi bo'ladi. O'ngga qarab siljish, Chizma 8.5 dagi Sldan S2ga, taklifdagi ko'tarilishni ifoda qiladi: ishlab chiqaruvchilar malum bir narxda tovardan ko'proq islilar chiqara boshlaydlar. SI dan S3 ga chapga tomon siljish ishlab chiqaruvchilarni kamroq tovarlarini ishlab chiqarishlarini ko'rsatadi.