3 t o p sh iriq (amaliyot)

Berilgan
Vatiantlar
41	42	43	44	45	46	47	48	49	50
L (m)	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
B (m)	4	3	2	5	7	8	9	10	8	9
H (m)	0,4	0,6	0,8	1	1,2	1,4	1,6	1,8	2	2,2
ФL (lk)	2300	2310	2280	2290	2320	2330	2340	2285	2295	2305
ЕH (lk)	450	180	100	120	150	200	250	300	350	400
Кzk (lk)	0,5	0,6	0,7	0,8	0,9	1	1,1	1,2	1,3	1,4
Z	1	1,02	1,04	1,06	1,07	1,08	1,09	1,1	1,12	1,13
Wsq	5	5,2	5,4	5,6	5,8	6	6,2	6,4	6,6	6,8
Sn (m^2)	22	210	220	230	240	250	260	270	280	280
n	5	6	7	9	10	12	5	6	8	9
η	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%
μ	1,1	1,2	1,3	1,4	1,5	1,6	1,7	1,8	1,9	2,0
Berilgan__Vatiantlar__51'>Berilgan	Vatiantlar
	51	52	53	54	55	56	57	58	59	60
L (m)	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
B (m)	4	3	2	5	7	8	9	10	8	9
H (m)	0,4	0,6	0,8	1	1,2	1,4	1,6	1,8	2	2,2
ФL (lk)	2300	2310	2280	2290	2320	2330	2340	2285	2295	2305
ЕH (lk)	450	180	100	120	150	200	250	300	350	400
Кzk (lk)	0,5	0,6	0,7	0,8	0,9	1	1,1	1,2	1,3	1,4
Z	1	1,02	1,04	1,06	1,07	1,08	1,09	1,1	1,12	1,13
Wsq	5	5,2	5,4	5,6	5,8	6	6,2	6,4	6,6	6,8
Sn (m^2)	22	210	220	230	240	250	260	270	280	280
n	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
η	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%
μ	1,1	1,2	1,3	1,4	1,5	1,6	1,7	1,8	1,9	2,0
Berilgan	Vatiantlar
	61	62	63	64	65	66	67	68	69	70
L (m)	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
B (m)	4	3	2	5	7	8	9	10	8	9
H (m)	0,4	0,6	0,8	1	1,2	1,4	1,6	1,8	2	2,2
ФL (lk)	2300	2310	2280	2290	2320	2330	2340	2285	2295	2305
ЕH (lk)	450	180	100	120	150	200	250	300	350	400
Кzk (lk)	0,5	0,6	0,7	0,8	0,9	1	1,1	1,2	1,3	1,4
Z	1	1,02	1,04	1,06	1,07	1,08	1,09	1,1	1,12	1,13
Wsq	5	5,2	5,4	5,6	5,8	6	6,2	6,4	6,6	6,8
Sn (m^2)	22	210	220	230	240	250	260	270	280	280
n	8	9	5	4	5	6	7	8	9	10
η	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%	45%
μ	1,1	1,2	1,3	1,4	1,5	1,6	1,7	1,8	1,9	2,0

3- variant uchun Beilgan:


L (m)……………………………………………………………………………….. 13
B (m)………………………………………………………………………………… 7
H (m)……………………………………………………………………………… 0,8
Ф_L (lk)…………………………………………………………………………... 2280
Е_H (lk) ……………………………………………………………………100
К_zk (lk)…………………………………………………………………………….. 0,7
Z1,…………………………………………………………………………04
W_{sq……………………………………………………………………………………………………………………………}5,4
W_sq ………………………………………………………………………………..220
Sn (m²)………………………………………………………………………………..8
n ………………………………………………………………………………………8
η………………………………………………………………………………….. 45%
μ ………………………………………………………………………………… ..1,3
2.3. Hisoblash uslubi¹
1. Yorug’lik oqimidan foydalanish koeffitsienti usuli²
Bino uskunasini aniqlaymiz:
, i=13*7/0.5*(13+7) i=91/10 i=9.1 (1.1)
bunda L - xona uzunligi;
B - xona kengligi;
H_p – chiroqlarni ilish balandligi.
Н_Р = Н-0,3, Н_Р=0.8-0.3 Н_Р=0.5 (1.2)
Chiroqning yorug’lik oqimi:
, Ф_L= 100*220*0.7*1.04*100/ 15.61*45
Ф_L= 1601600/702.45 Ф_L= 2280.01 (1.3)*
bunda Ф_L – lampaning yorug’lik oqimi;
Е_Н – yoritilganlik, лк;*S = L·B xonaning maydoni;
К_zk – zahira koeffitsienti;
z – yoritishning nochiziqli koeffitsienti;
N – chiroqlar soni.

Shundan chiroqlar sonini quyidagi formula bo’yicha topamiz:

, N=100*220*0.7*1.04*100/2280*45 N=1601600/102600 N=15.61 (1.4)
Ф_sv = 2·Ф_L –chiroqning yorug’lik oqimi;
E_H – yoritilganlik.
2. Chiroqning solishtirma quvvati usuli.
Solishtirma quvvat usuli bo’yicha aniqlanadi:
P = 40 B, (1.5)
Shunday qilib, chiroqlar sonini topamiz:
, 15.61=W_p*220/8*40 15.61=W_p*220/240
Bundan W_p topamiz.
W_p*220=15.61*240 W_p*220=3746.4
W_p=3746.4/220 W_p=17.02 (6)
bunda S_n – xonaning maydoni, m² (shart bo’yicha);
P – chiroqning nominal quvvati;
n – chiroqning soni;
N – chiroq SOL(sanoatdagi ocma lyuminetsentli) bo’lganligi sababli, chiroqdagi lampalar soni.
W_x=K W_sq, W_x=0.7*5.4 W_x=3.78 (1.7)
bunda W_X – chiroqning xisobli almashtirma quvvati,vt/m²;
K – korreksiya koeffitsienti;
W_sq – jadvalda muvofiq solishtirma quvvat.
Chiroqning oynali tarqatgichsiz, teshikchalarsiz va panjarasiz LD-400 turi uchun chiroqning h va S₀ osilgan balandligida W_j vt/m² E_LK uchun S_shift=50%, S_st=30%, _yer=10% da K_z.
Negaki, shart bo’yicha S_shift=50%, S_et=50%, S_er=10%, unda W_J ni 10%ga kamaytirish zarur ya’ni
W=0.9•W₀.
Shart bo’yicha K_z W ni korreksiya koefsentlariga ko’paytirish zarur:
α_kz = .=0.86
Shart bo’yicha Z, α_kz, ga kupaytirish natijasida olingan W, korreksiya koefsientlariga kupaytirish zarur:
α_Z = =1.04
Shart bo’yicha E_H, α_Z ga kupaytirish natijasida olingan W, koreksiya koeffitsientiga ko’paytirish zarur:
α_E = ₌₄
3. Yaltirovchi chiziqlar usuli.



l = 0,5L, m, (1.8)
bunda l – devordan joylashish chizig’igacha masofa.
Chiziqli yorug’lik oqimining chiziqligi quydagiga teng:
=1000*100*0.7*1.04/1.3*42.84
Ф_l= 72800/55692
Ф_l =1307.18 (1.9)

bunda K₃ – zaxira koeffitsienti;

µ – akslangan yorug’lik va uzoqlashgan chiziq tasirini inobatga oluvchi koeffitsient;
L_L = L=20 m;
E_H = 400 lk;
Σе – hisoblash natijasidagi shartli yoritilganlik yig’indisini chiziqning barcha bo’laklarini 42.84 ga teng deb olamiz.
Н_Р = Н-0,3, Н_Р=0.8-0.3 Н_Р=0.5.


2.4. Mustaqil tayyorlanish uchun savollar:
1. Yoritilganlik nima?
2. Yoritilganliknin sifat ko’rsatkichlari sanab bering.
3. Suniy yoritishni me’yorlashtirishda hisobga olinadigan omillar.
4. Ko’zni qamashtiruvchi ta’sirni cheklash talabi.
5. Chiroqning solishtirma quvvati hisoblash usulini tushuntiring
6. Stroboskopik effect nima.


2.4. Mustaqil tayyorlanish uchun Javobllar

1. 
   Yoritilganlik fizikada — yuza birligi 
   
2. 
   Yoritilganlikning asosiy yorug‘lik-texnik ko‘rsatkichlari.Yoritilganlikning yorug‘lik-texnik ko‘rsatkichlariga yorug‘lik, yorug‘lik oqimi (F, lyumen), yorug‘lik kuchi (I, kandela),yoritilganlik (E, lyuks), ravshanlilik (l, kd/m2), va yorug‘likni qaytarish koeffitsienti (α ,%)kiradi. Sifat ko‘rsatkichlariga esa fon, ob’ektni fon bilan farqlash kontrasti, pulsatsiya
   
3. 
   Suniy yoritishni me’yorlashtirishda hisobga olinadigan omillar:
   

1. 
   Ko’rishga oid ishlar tavsifi;
   
2. 
   Tuslanishni farqlash obyektining minimal o’lchami;
   
3. 
   Ko’rishga oid ishlarni razryadlash;
   
4. 
   Tuslanish obyektining kontrasti;
   
5. 
   Tuslanishning och rangligi;
   
6. 
   Yoritish tizimi;
   
7. 
   Yorug’lik manba’sining turi;
   

4. 
   Ko’zni qamashtiruvchi ta’sirni cheklash talabidan kelib chiqib, himoya bu chagi kattaligiga bog’liq holda chiroqni osish balandligi me’yorlashtiriladi. Himoya burchagi qanchalik katta bo’lsa, chiroq ko’zni qamashtirish ta’siri shunchalik kichik bo’ladi.
   
5. 
   Bu usul har bir lampa bilan sanoat xonalarida me’yorlangan yoritish yaratiiishini aniqlash imkoniyatini beradi. Pl = P*S/N. bunda Pl - bitta lampaning quvvati, Vt; Pl - solishtirma quvvat, Vt/m: S -xonaning yuzasi, m² : N - yoritish qurilmasidagi lampalar soni, ta.
   
6. 
   Stroboskopik effekt - bu harakatlanish davriga yaqin bo'lgan kadr olish tezligida doimiy yoki boshqa siklik harakatlarni bir qator qisqa yoki bir lahzali kadrlar (doimiy ko'rinishdan farqli o'laroq) bilan ifodalashda paydo bo'ladigan vizual hodisadir
   

III. Hisobot tayyorlash.
Hisobot tayyorlashda qo‘yidagilarga amal qidinadi:
1. Titul varog‘i (ilova 1 ga qarang).
2. Topshiriq shaklini o‘zgartirilmagan holatda to‘ldirish (word da yozish va tahrirlash qonun qoidalariga qatiy rioya etgan holda).
3. Nazariy savollarga javob berish.
4. Amaliy topshiriqni bajarish.
5. Bajarilgan ishlar bo‘yicha xulosa chiqarish. (ilova 2 ga qarang).
6. Foydalanilgan adabiyotlar va internet xavolalari ruyhati.
7. Baholash mezoni: №1 topshiriq bali 6 bal.

Kerakli harakatlar ketma-ketligiga rioya qilgan holda ishni to‘liq bajarish	0.5 ball
Talaba mustaqil mushohada yuritsa berilgan topshiriq mavzularining mohiyatini tushunsa	1 ball
Rasmiylashtirish sifati (tartibliligi, mantiqliligi)	1 ball
Hisob qitoblarda o‘lchov birliklarining mavjudligi	0.5 ball
Mavzu bo‘yicha maqsad va asosiy tushunchalar va ta’riflarning mavjudligi	1 ball
Variant bo‘yicha vazifani bajarilishi	0.5 ball
Amaliy ishlarining nazariy himoyasi (talaba mustaqil xulosa va qaror qabul qilsa, ijodiy fikrlay olsa, mustaqil mushohada yuritsa, berilgan topshiriq mavzularining mohiyatini tushunsa, bilsa, ifodalay olsa, aytib bera olsa, hamda topshiriqlar bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lsa)	1.5 ball

Fan bo‘yicha umumiy ballar: jami-100 bal

Topshiriq	Maksimal ball
Topshiriq-1. Ish ishlab chiqarish ergonomikasi (paramaetrlarni hisoblash)	6	Joriy nazorat bo‘yicha maksimal 18 ball
Topshiriq-2. Tabiiy va texnogen tabiatning xavfli va zararli omillarni hisoblash.	6
Topshiriq-3. Ishlab chiqarishdagi baxtsiz xodisalar va baxtsiz xodisalarni tekshirish	6
Ma’ruzalarni o’zlashtirish	27
Davomat bo‘yicha maksimal ball	5
Yakuniy nazorat bo‘yicha maksimal ball	50
Jami:	100	100 ball

2 ilova
Bajarilgan ishlar bo‘yicha xulosa chiqarish.
(xulosa qo‘lda yoziladi)
Xulosa qilib aytganda, Hayot faoliyatixavfsizligi bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Favqulotta vaziyatlar vazirligi hamda tegishli orgin tashkilotlar tamonidan faxqulottagi vaziatlarni oldini olish va ularni bartaraf etish bo’yicha qonun xujjatlari,yo’riqnoma va qo’llanmalar mavjud. Biz esa u qonun qoidalarga amal qilishimiz va yo’riqnomalar bilan oldindan tanishib olishimiz zarur.
Yong’in sodir bo’lganda esa, turli hildagi birlamchi o’t o’chirish vositalaridan to’g’ri va samarali foydalanixshimiz zarur.
Amaliy ish orqali ishchining ish joyidagi yorug’lilik va havo aylanish tixzimlari qanchalik muhimligi haqida bilib oldim.
Bundan tashqari Suniy yoritishni me’yorlashtirishda hisobga olinadigan omillar, Yoritilganlikning asosiy yorug‘lik-texnik ko‘rsatkichlar, Stroboskopik effect va yoritilganlik haqida to’liq ma’lumot ola bildim va siz aziz o’quvchimizga ham bildirishga harakat qildim. Olgan bilimlarimiz hayotimiz davomida foyda beradi degan umiddaman.


Foydalanilgan adabiyotlar va internet xavolalari ruyhati

1. 
   Ф.М.Қодиров, С.М. Абдуллаева, Н.Ю. Амурова. «Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги» фани бўйича амалий машғулотларни бажариш учун услубий кўрсатмалар./Тошкент, ТУИТ, 2013й.-92б.
   
2. 
   Юлдошев Ў.Р., Рахимов О.Д. Ҳаёт фаолият хавфсизлигидан лаборатория ишлари. Тошкент,ТДТУ, 2010й.-74б.
   
3. 
   https://uz.wikipedia.org/
   
4. 
   www.static.tuit.uz
   
5. 
   www.fvv.uz saytidagi ayrim maqolalar
   

1 Ф.М.Қодиров, С.М. Абдуллаева, Н.Ю. Амурова. «Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги» фани бўйича амалий машғулотларни бажариш учун услубий кўрсатмалар./Тошкент, ТУИТ, 2013й.-92б.

2 Юлдошев Ў.Р., Рахимов О.Д. Ҳаёт фаолият хавфсизлигидан лаборатория ишлари. Тошкнт,ТДТУ, 2010й.-74б.