3-to’plam 29 may 2022

www.pedagoglar.uz
29-son 3 –to’plam may 2022 
Sahifa: 112 
“Varvar” atamasi turli lug’atlarda, adabiyotlarda turli ma’noda keladi: 
Yirtqich, ibtidoiy holatdagi madaniyatsiz odam;  
Madaniyatsiz, estetikadan yiroq odam; 
Filist – intellektual va qadriyatlarga befarq bo’lgan odam;  
Chet ellik; 
“Barbaros” – “xirillagan” – onomatopoeik ma’nosida keladi; * 
Majoziy ma’noda o’ta shavqatsiz, vahshiy, qoloq;  
German qabilalariga nisbatan bunday munosabat garchi nurab borayotgan 
bo’lsada rimliklar o’zlarini o’ta madaniyatli va barchadan ustun sifatida 
hisoblashlari oqibatidadir. 
Ammo hozirga kelib, varvar atamasi ayni ma’nosidan ancha yiroq: zo’ravon, 
madaniyatsiz odamlar guruhining a’zosi, qo’pol va o’qimagan odam yoki vahshiy 
ma’nosida ishlatiladi. Hozir bu so’zni dastlab qo’llanila boshlagan davrdagi 
ma’nosi bilan taqqoslaydigan bo’lsak, ma’no jihatdan o’zgarishlarga uchraganini 
ko’ramiz.  
Asosiy qism. G’arbiy Rim imperiyasining shimoliy va shimoliy-sharqiy 
qismida yashayotgan, rimliklar tomonidan varvar deya sifat berilayotgan german 
qabilalari ko’chmanchi tarzda kun kechirardilar. IV asrning ikkinchi yarmidan 
boshlab german qabilalarining faollashib qoladi, o’z yerlarini tark etib, G’arbiy 
Rim imperiyasi hududlariga ko’cha boshlaydilar. Buning esa o’z o’rnida bir 
qancha sabablari bor edi.  
Birinchidan, milodiy II asr oxiri III asr boshlariga kelib Rim endi avvalgidek 
qo’shnilarini dahshatga soladigan qudratli davlat bo’lmay qoldii. Deyarli barcha 
sohalardagi rivojlanishlar, imperatorlarning zafarli harbiy yurishlari to’xtadi. Hatto 
Rimning o’zida taxtni boshqarishga qodir munosib voris yo’q edi. Natijada 
imperiyaning boshqa hududlaridan kishilar taxtga o’tqazila boshlandi. Imperator 
Adrian (117-138) Rimdan tashqarida Ispaniyada tug’ilgan. 138-161-yillarda 
hukumronlik qilgan Antonin Galliyalik edi. Senat esa tobora muhojirlar bilan to’lib 
borardi.  
Ikkinchidan, milodiy 212-yil imperator Karakalla tomonidan chiqarilgan 

---