3. Uy-joy kommunal xo‘jaligini boshqarish usullari Turar-joy xo‘jaligidagi ishlarni intensiv rivojlantirish va yaxshilash bo‘yicha asosiy yo‘nalishlar

2. Shahar xo‘jaligi korxonalarida mehnat jarayonlarini tashkil qilish
2.1. Mehnat jarayoni tushunchasi va mazmuni
Mehnat jarayoni bajaruvchi tomonidan buyum yoki uning bir qismini yaratish yoki ishlab chiqarish jarayonida ishlarni bajarish bo'yicha harakatlar to'plamidan iboratdir.
Melmat jarayoni - ishlab chiqarishning bosh tarkibidir. Mehnat jarayonining asosiy qismi operatsiya, ya’ni mahsulot yaratish maqsadida ishchining o‘z ish joyida faoliyatining tugatilgan sikl. Operatsiyaning tarkibiy qismi - ish tartibi va texnlogiyasini o‘zgartirmasdan bitta asbobning o‘zi bilan bajariladigan o‘tishdir.
Operatsiya tarkibidagi o‘tishlar- kommunal korxonalarida ko'pchilik mehnat jarayonlarining o‘ziga xos xususiyatlaridan hisoblanadi.
Operatsiya mehnat usullari va harakatlarga boiinadi. Oqilona ish uslublarining tahlili, loyihasi va joriy etish bo‘yicha ishlar aniq ketma-ketlik uslubida bajariladi.
2.2. Mehnat jarayonini tadqiq etishga tayyorgarlik
U quyidagicha boiadi:
- mehnat uslublari, harakatlari, usullari, jihoz va asboblardan foydalanish uslublarini tadqiqot qilish;
- tadqiqot яusulini tanlash: vaqtni oichamay yoki oichab bevosita kuzatish;
- vaqtni olchaydigan asboblar yordamida kuzatish;
- oldindan iqtisodiy baholash: tadqiqot qilinayotgan mehnat uslubi va usullari qoilaniladigan sohani aniqlash; tejamkorlikning oldindan hisob - kitoblari;
- tashkiliy tayyorgarlik: mehnat jarayonining tadqiqot qilinayotgan bo‘g‘inlarini aniqlash;
- bajaruvchilami tanlash, tadqiqotlar o‘tkazish tartibi va muddatlarini belgilash.
Oqilona (ratsional) mehnat uslub hamda usullarining tahlili va loyihalashtirish:
- amaldagi mehnat jarayonining tahlili va loyihalash: mehnat jarayonini bo‘g‘inlarga ajratish, har bir harakat hamda usulni baholash va eng yaxshisini tanlash, tadqiqot natijalarini um um lashtirish hamda rasmiylashtirish;
- оqilona mehnat jarayonini loyihalashtirish: mehnat uslublari, usullari, harakatlari va ulami bajarilishining ketma-ketligini mazmunini aniqlash, mehnat jarayoni elementlari bajarilishining qulay sharoitlarini aniqlash, tashkiliy-texnik choralarini ishlab chiqish va uskunalarni loyihalashtirish, yo‘riqnoma-texnologik xaritalarini tuzish va m e’yorlarni hisob-kitob qilish.