4 – amaliy mashG‘ulot mavzu: metallmas materiallar va ulardan tayyorlanadigan detallarni o‘rganish Ishdan maqsad

a 
- 
ko‘ndalang 
kesim 
buyicha; b - ko‘ndalang 
kesimga burchak ostida qirqimi 
(tangensial kesim) bo‘yicha va v - 
ko‘ndalang kesimga vertikal qirqim 
(radial kesma) bo‘yicha. 
Yog‘ochlarning xidi ular tarkibida efir moylari, smolalar va turli xil oshlovchi moddalar 
borligidandir. Odatda ignabargli daraxt yog‘ochlari skipidar xidini, carv daraxti va oqqarag‘ay 
xushbuy xid, yong‘oq esa ancha yoqimsiz xid tarqatadi. 
Ishni bajarish uchun materiallar va asboblar. 1. Lupa. 2. Masshtabli lineyka.
3. Shtangensirkul. 4. Turli xil yog‘och namunalari va ularnnng qirqimlari. 
Ishni bajarish tartibi. 
1. Plakatdan yog‘ochning asosiy kesimlari o‘rganiladi. 
2. Qarag‘ay, dub, qayin va boshqa yog‘och namunalarining ko‘ndalang, radial va 
tangensial kesimlari lupa yordamida o‘rganiladi. Bunda kesimlarniig tuzilishn xilma – xilligiga 
e’tibor beriladi va ular chizmada tasvirlanadi. 
3. 1 sm uzunlikdagi yillik qatlam soni aniqlanadi. 
4. O‘tkazilgan kuzatishlar va o‘rganishlar asosida tskshirilayotgan yog‘ochning tashqi 
belgilariga qisqacha xarakteristika beriladi. 
5. Atlaslar yoki ranglar shkalasidan foydalanib, har qaysi tur yog‘ochning rangi aniqlanadi. 
6. Yog‘ochning ko‘ndalang kesimndan ularning teksturasi o‘rganiladi. 
7. Yog‘ochning xidi, rangi va teksturasiga qarab uning turi aniqlanadi. 
8. Olingan natijalar quyidagi jadvalga olinadi. 
Yog‘ochlarning 
xillari 
Asosiy 
xillari 
1 sm dagi 
yillik 
qatlami 
Yog‘ochning tashqi belgilari 
Rangi 
Yaltiroq-ligi 
Tekstra-
turasi 
xidi 
Ish xaqida xisobot. 
Hisobotda bajarilgan ishning maqsadi, vazifasi, yog‘ochning tuzilishi va tarkibi xaqida 
qisqacha xarakteristika hamda yog‘ochning klassifikatsiyasi va turlari yoziladi. Undan tashqari, 
yog‘ochning asosiy kesimlarining chizmalari va bajarilgan ishlarning bayoni keltiriladi. 

---

Nazorat savollari: 
1. Metall bo‘lmagan materiallarga nimalar kiradi? 
2. Polimer materiallarning asosi nimadan iborat? 
3. Rezinaning asosini nima tashkil qiladi? 
4. Shisha qanday materialdan tayyorlanadi? 

---