4- mаvzu: Pul аylаnishi vа uning tаrkibi Reja

Bank kassasidan naqd pullarni berishda 

 

hujjatlarning aylanish tartibi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Iqtisodiyotda  naqd  pulli  hisob  –  kitoblar  hajmini  imkoniyat  darajasida 

pasaytirish  asosida  naqd  pulsiz  hisob  –  kitoblar  bilan  amalga  oshiriladigan 

to‘lovlar  hajmini  oshirish  lozim.  Buning  uchun  bankdan  tashqari  naqd  pul 

aylanamalar  hajmini  zarur  darajada  bo‘lishiga  erishish  zarur.  Bankdan  tashqari 

aylanmalarning  hajmini  qisqartirish  maqsadida  quyidagilarni  amalga  oshirish 

kerak: 

 

---

15 

 

a). Banklarning o‘z majburiyatlarini to‘liq bajarishiga erishish lozim. Bunda 

asosiy e’tibor mijozlarning hisobvaraqlaridagi mablag‘larni ular istagan paytda va 

miqdorda tegishli manzilga o‘tkazib berishi, naqd pul va kreditga bo‘lgan talabini 

to‘liq qondirish lozim. 

 

b).  Aholi  va  mijozlarning  banklarga  bo‘lgan  ishonchini  to‘liq  qozonishi 

lozim. Ishonchining pasayishi quyidagilar bilan izohlanadi: 

 

–banklarning  o‘z  vaqtida  mijozlarning  oldidagi  majburiyatlarini 

bajarmasligi; 

 

–aholi  va  mijozlarning  kreditga,  ayniqsa,  naqd  pulga  bo‘lgan  talabining 

to‘liq va o‘z vaqtida qondirilmasligi; 

 

–mijozlarning  pul  o‘tkazmalarini  istalgan  paytda  va  miqdorda  tegishli 

manzilga o‘tkazilmasligi; 

 

–bankda omonatlarni saqlashning iqtisodiy manfaatdorligini pasayib ketishi 

va boshqalar. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

16