4. Чарвочилик соҳаси буқа зотни танлаш

УЙ ШАРОИТИДА АСАЛАРИЛАР БОҚИШ. 
КАРПАТ ЗОТИ 
Асаларилар зотилари. МДКҲ ҳудудларида қуйидаги абориген ари 
зотлари: “Ўрта рус”, “Қўнгир Кавказ тоғ ариси”, “Сариқ Кавказ ариси”, 
“Карпат” ариси, “Украина чўл ариси” ва бошқа жойдан келтирилган арилардан 
“Италия ариси” ҳамда Югославиядан келтирилган “Краинка” ари зотлари 
тарқалган. Келиб чиқиши бўйича карпат зоти деб аталган асалари зоти олдинга 
юз йилликдан то хозирги кунгача Ўзбекистон иқлим шароитига мос ари зоти 
бўлгани учун бир аср давомида бутун Ўзбекистон вилоят ва туманларида шу 
зот арилари ва уларнинг авлодлари боқиб кўпайтирилмоқда. Аммо 
Ўзбекистон шароитида енг кўп тарқалган асалари зоти бу "Карпат" арилари 
ҳисобланади. 
КАРПАТ ЗОТИ 
Бу наслнинг ватани Карпат тоғлари ва водийлари бўлиб, ташқи кўриниш 
белгилари Краинка наслига яқин бўлган ҳолда, танасининг ранги кулранг 
кўринишга ега. Урчимаган она арисининг тана вазни 185 мгр, урчиган она 
арисининг вазни 205 мгр га тенг бўлса, 1 кунлик ишчи арсининг вазни 110 мгр 
га тенг, хартумчасининг узунлиги 6,3–7,0 мм га тенг. Асал инчасининг устини 
оқиш рангда қуруқ беркитади. Арилари мулойим, кўчга кам чиқадиган ва 
қишга чидамли.
Асаларилардан фақатгина асаль орқали емас балки бир қатор табиий 
маҳсулотлар орқали даромад олса бўлади. Жумладан: 
Асаль – асалари маҳсулоти болиб, енг фойдали неъматлардан биридир. 
Асалнинг таркибида одам организмида тез ҳазм боладиган 80 % мева ва узум 
қанди болади. Бу қандлардан ташқари оз миқдорда оқсил, темир, фос­фор ва 
бошқа моддалар бор.
Асал сиркаси — асал идишлари ювиндисидан тайёрланадиган сирка. 
Асаль сиркаси лаззатли, ундан асалнинг хушбой ҳиди келади. Асал сиркасини 
тайёрлаш: 10 литр ювинди шарбатга ачитқи ва қаттиқ нон бурдалари 
солинади, аралаштириб, илиқ жойга қойилади. Бижгиш тугагач, тиндириб 
шиша идишларга қуйилади. Шунингдек, асал шарбатига вино ва қора нон 
бурдаларини қошиб (1:1) ҳам сирка тайёрлаш мумкин. Асаль сиркаси озиқ-
овқат сифатида оддий сирка қаторида ишлатилади. 

---

192