4 ma’ruza 4-mavzu. Tipik qism va detallarni ta’mirlash reja

2. 3 - rasm. Metallovchilar: 
a -gazli; b-elektr yoyli. 
Metallashtirigandan so‘ng valga oddiy yo‘l bilanishlov beriladi, ammo 
kesishning past rejimlarida suyultirilib qoplanayotgan qatlamning valning asosiy 
metali bilan ishlashining yetarli darajada mustahkam emasligini hisobga olish kerak. 
Purkash jarayonida metall strukturasi, uning fizik xususiyatlari va kimeviy 
tarkibi o‘zgaradi, chunki, alohida elementlar qisman kuyib ketadi. Metali qoplamalar 
govokli hisoblanadi: zarrachalar bir-biri bilanva detal bilaneritilmasdan yoki 
payvandlanmasdan ilashadi, ya’ni faqat mexanikaviy ilashadi. Shu bilan birgalikda 
metallashtirilgan qatlam qattiqligi boshlangich metall qattiqligidan ko‘ra yuqoridir, 
buni purkash vaqtidagi zarrachalarning havodagi toblanishi va oksidlar borligi bilan 
tushintiriladi. 

---

2.4-rasm. Elektr yoyli metallovchi moslama sxemasi: 
1-qobiq; 2- simli baraban; 3-sim; 4- to‘g‘irlagichlar; 5- uzatkichlar; 
6- yo‘naltiruvchilar; 7-purkagich; 8- yo‘naltirilayotgan detal. 
2.2. Podshipniklar. 
Podshipniklarni odatda uskunalar bilan konstruktiv uyg‘unlashgan 
korpuslarda (uskunalarning asosiy detallari bilan) o‘rnatiladi, shuning uchun montaj 
vaqtida ularning fazodagi holati ularning kamayib ketgan o‘lchamlari orqali 
aniqlanadi, bu o‘lchamlar konstruksiya asosiga qo‘yilgan barcha talablarga javob 
berishi kerak. Podshipniklar o‘qdoshligi ularning bitta qurilmada yo‘nib 
kengaytirish va umumiy poydevorda alohida turgan korpuslarni nazorat 
shpilkalarida belgilash orqali ta’mirlanadi. 
Sirpanish podshipniklari va tebranish podshipniklarni montaj qilish va 
ta’mirlash usullari bir-biridan farq qiladi. 
Sirpanish podshipniklari. Sirpanish podshipniklari yaxlit vtulkalar, olib 
qo‘yiladigan pona yoki sektor ko‘rinishida yasaladi. Yaxlit vtulkalarni uyalarga 
butkul ishlov berilgandan so‘ng yoki o‘rnatib bo‘lgandan keyin ishlov berilishi 
inobatga olinadi. Ularni mahkam presslab yoki zich joylashtiriladi, lekin 
taranglanmaydi va to‘xtatgich bilan belgilanadi. 
Podshipniklarning ishchi yuzalari vaqt bilan yemiriladi. Yemirilishi butun 
yuza bo‘ylab bir tekis yoki tirnalgan va chuqur chiziqlar ko‘rinishida bo‘lishi 
mumkin. Keyingi holda yemirilishning sababi yetarli darajada bo‘lmagan va sifatsiz 
moy surkash yoki chetdan ishqalanishi zonasiga boshqa predmetlarning tushib 
qolishi hisoblanadi. Ponalar juda kuchli yemirilganda ularda moylash ariqchalari 
ishlab chiqariladi, bu esa moy surkash rejimini buzilishiga va yemirilishning 
intensivlashuviga olib keladi. Katta kuchlanishlarda vkladыsh
yuzasiga surtilgan 
babbit qatlamining erishi yuzaga kelishi mumkin. 
Siljituvchi 
podshipniklarni 
ta’mirlash 
texnologiyasi 
ularning 
konstruksiyalariga ular tayyorlangan materialga va yemirilish xarakteriga bog‘liq. 
Kimyo va neftni qayta ishlash zavodlari uskunalari uchun cho‘yandan, bronzadan, 
babbitdan, aluminiydan va ich quymadalar ishlatiladi. 
Singan va haddan tashqari yemirilgan podshipniklar, shuningdek, yoriqlari, 
darzlari bo‘lgan podshipniklar ta’mirlashga muxtoj hisoblanadi, faqat profilaktik 
tekshiruvlar qat’iy aniq muddatlarda, ish jarayonida podshipnikning yaroqsizligi 
haqida ob’ektiv belgilari aniqlanmasa ham o‘tkazilaveradi. 

---