4-ma’ruza 9-bob. Mahsulot ishlab chiqarish va davr xarajatlari tahlili

Marjinal foyda va uning omill
11.11-jadval i tahlili hisob-kitoblari
Ko’rsatkichlar	O’tgan yil	Hisobot yili shartli	Hisobot yili
Mahsulot sotishdan yalpi tushum	Mo‘*Bo‘	Mx*Bo‘	Mx*Bx
Sotilgan mahsulotni ishlab chiqarish tannarxida o‘zgaruvchan xarajatlar	Mo‘*O‘o‘	Mx*O‘o‘	Mx*O‘x
Marjinal foyda	Mo‘(Bo‘- O‘o‘)	Mx(Bo‘-O‘o‘)	Mx(Bx-O‘x)
Sotilgan mahsulot tannarxida o ‘ zgarmas xarajatlar	Do‘	Dx	Dx
Mahsulot sotishdan sof foyda	Mo‘(Bo‘- O‘o‘)-Do‘	Mx(Bo‘-O‘o‘)- Dx	Mx(Bx-O‘x)- Dx

Belgilar izohi:

Mo‘, Mx - o‘tgan yil (Mo‘) va hisobot yilidagi (Mx) haqiqatda ishlab chiqarilgan mahsulotlar miqdori;
Bo‘, Bx - o‘tgan yil (Bo‘) va hisobot yilidagi (Bx) sotilgan mahsulotlar birlik bahosi;
O‘o‘, O‘x - o‘tgan yil (O‘o‘) va hisobot yilida (O‘x) mahsulotlar birligiga o‘zgaruvchan xarajatlar;
Do‘, Dx - o‘tgan yil (Do‘) va hisobot yilida (Dx) jami o‘zgaruvchan xarajatlar.
Yuqoridagi bog‘lanishlardan marjinal foyda va uning o‘zgarishiga ta‘sir etuvchi omillarni ham hisob-kitob qilish mumkin. Marjinal foyda ko‘rsatkichi va uning o‘zgarishiga ta‘sir etuvchi, hisob-kitob qilinadigan omillarga mahsulotlar miqdori, birlik bahosi va bir birlikka o‘zgaruvchan xarajatlar o‘zgarishi ta‘siri kiradi.

1. 
   Marjinal foyda va uning o‘zgarishiga mahsulot miqdorini o‘zgarishi ta‘sirini topish uchun quyidagi bog‘lanishdan foydalaniladi;
   

Mx * Bo„ - Mo„ * Bo„ = Bo„ * (Mx - Mo„)

2. 
   Marjinal foyda o‘zgarishiga baho o‘zgarishining ta‘sirini quyidagi bog‘lanishda topish mumkin;
   

Mx * Bx - Mx * Bo„ = Mx * (Bx - Bo„)

3. 
   Marjinal foyda o‘zgarishiga mahsulot birligiga o‘zgaruvchan xarajatlar sarfi o‘zgarishini ta‘siri quyidagi bog‘lanishda topiladi;
   

Mx * O„x - Mx * O„o„ = Mx * ( O„x - O„o„ )
Uchta omil yig‘indisi jamlangan holda marjinal va sof foyda o‘zgarishiga omillar ta‘sirini hisob-kitob qilib chiqish mumkin.
Korxona foydasini oshirish yo‘llariga: sotish hajmini oshirish (tovarlarni kreditga sotish, sotishdan keyingi kafolatlangan xizmat ko‘rsatishlar, to‘lovlarda turli chegirmalardan foydalanish), narxlarni oshirish, sifatni yaxshilash orqali, talabgor bozorlarni izlab topish, yetkazib berish muddatlarini qisqartirish), mahsulot ishlab chiqarish tannarxini kamaytirish (korxona ishlab chiqarish quvvatlaridan to‘liq foydalanishni yo‘lga qo‘yish, mehnat unumdorligini oshirish, ishlab chiqarish zaxiralaridan tejamli foydalanish, sifatsiz va brak mahsulotlarga yo‘l qo‘ymaslik) orqali erishish mumkin.

8^ Ўзбекистон Республикаси Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандарти “Молиявий ҳисоботни тайёрлаш ва тақдим этиш учун концептуал асос”(АВ 09.09.2016 й. 475-1-сон билан рўйхатга

9олинган)

10^ МҲХС-1- Молиявий ҳисоботларни тақдим этиш.

1138Молиявий ҳисоботни тайёрлаш ва тақдим этиш учун концептуал асос Мазкур Концептуал асосга АВ 09.09.2016 й. 475-1-сон билан рўйхатга олинган Молия Вазирининг Буйруғига мувофиқ ўзгартиришлар киритилган

12^Солиқ Кодеки, 22-модда

1343K.R. Subramanyam “Financial statement analysis”, eleventh edition Published by McGraw-Hill Education, 2 Penn Plaza, New York, NY 10121. Copyright © 2014 by

1444K.R. Subramanyam “Financial statement analysis”, eleventh edition Published by McGraw-Hill Education, 2 Penn Plaza, New York, NY 10121. Copyright © 2014 by

15^K.R. Subramanyam “Financial statement analysis”, eleventh edition Published by McGraw-Hill Education, 2 Penn Plaza, New York, NY 10121. Copyright © 2014 by