4-ma’ruza. Axborot tizimlarini loyihalash va uning bosqichlari. Intellektual axborot tizimlarini yaratishning prinsiplari

Loyihalash texnologiyasi asosida texnologik jarayon yotadi va u harakatlar, ularning ketma-ketligi, bajaruvchilar tarkibi, ushbu harakatlarni amalga oshirish uchun kerakli vosita va resurslarni aniqlaydi.
Loyihalash texnologiyasi loyihani bajarish jarayonida u yoki bu usul qо‘llash asosida reglamentlangan texnologik operatsiyalar ketma-ketligini kо‘zda tutadi. Natijada nafaqat loyihani yaratish jarayonida NIMA qilinishi kerakligi emas, balki QANDAY, KIMGA va QANDAY KETMA-KETLIKDA bajarilishi kerak ekanligi aniqlanishi lozim.
Shunday qilib, axborot tizimlarini loyihalash texnologik jarayoni har biri о‘z predmetiga ega bо‘lgan, ketma-ket-parallel, harakatlarning bog‘langan va bо‘ysungan (sopodchinenniy) zanjirlari tо‘plamlariga bо‘linadi.
Tanlanayotgan loyihalash texnologiyasiga qо‘yilayotgan asosiy talablarga quyidagilar kiradi:
- ushbu texnologiya asosida yaratilayotgan loyiha buyurtmachi talablariga javob berishi kerak;
- tanlanayotgan texnologiya loyiha yashash siklining barcha bosqichlarini kо‘zda tutgan bо‘lishi kerak;
- tanlanayotgan texnologiya loyihalash uchun minimal mehnat va narx harajatlarini ta’minlashi kerak;
- tanlanayotgan texnologiya loyihalash va loyihani kuzatib borishda aloqalar asosi bо‘lishi kerak;
- tanlanayotgan texnologiya loyihachining mehnat samaradorligini oshirishga rag‘batlantirishi kerak;
- tanlanayotgan texnologiya loyihalash jarayoni va loyihani ishlatish ishonchliligini ta’minlashi kerak;
- tanlanayotgan texnologiya loyihalash hujjatlarini olib borishni soddalashtirishi kerak.
Loyihalash vositalariga qо‘yiladigan talablar
Loyihalash vositalariga quyidagi talablar qо‘yiladi:
- о‘z sinfida loyihalash obyektiga nisbatan invariant bо‘lishi kerak;
- AT yashash siklining barcha bosqichlarini qamrab olishi kerak;
- texnik, dasturiy va informatsion jihatdan bir-biriga mos bо‘lishi (sovmestimiy) kerak;
- о‘rganish va qо‘llashda oson bо‘lishi kerak;
- iqtisodiy jihatdan maqsadga mos bо‘lishi (selesoobraznim) kerak.
AT loyihalash vositalarini ikki sinfga bо‘lish mumkin:
- EHM larni qо‘llagan holda;
- EHM larni qо‘llamagan holda.