4-Mavzu: Aksiyalar bozori. Hosilaviy qimmatli qog’ozlar bozori

Aksiya bozorining qulashi (crash) deyilganda, aksiya bozorini to’satdan qisqa vaqt ichida keskin (20% va undan ortiqqa) pastlashi tushuniladi. Bozorning qulashiga kutilmagan favqulodda holat, inqiroz, uzoq vaqt davom etib kelgan “shar” (bubble) ning yorilishi va vahimaga tushib sotib yuborish (panic-selling) sabab bo’ladi. Aksiya bozorining 20%dan ortiqqa pastlashi “ayiqlar bozori”ni yuzaga keltiradi va bu ko’p hollarda iqtisodiyotni turg’unlik (recession) holatiga olib keladi. Aksiya bozori qulaganda, aksiyalarga ega investor qiladigan eng yaxshi ish – kutish.

Aksiyalar bozori. Birinchi galda, bu birlam chi bozor b o ‘lib, unda besh

mingga yaqin cm itentlar va millionlab sarm oyadorlar — yuridik ham da
jismoniy shaxslar ishtirok etadi. Em itentlar bir-biridan o'zlarining kattaligj
jihatidan farq qiladi. Aksiyalar bozori, asosan, davlat korxonalari negizida
barpo etilgan aksiyadorlik jam iyatlari aksiyalarining oldi-sotdisi bo'yicha
qilinadigan operatsiyalar bilan bog‘liq. Bu biijadan tashqari bozordir, chunki
fond biijasidagi listing tadbiridan faqat bir nechagina kom paniyalar o ‘tgan,
xolos. Bu bozorda xorijiy sarmoyadorlaming ishtirok etishiga ruxsat berilgan,
ular tom onidan aksiyalaming xarid qilinishi tasodifiy xususiyatga ega, lekin
horijiy sarmoyadorlar ayni paytda ushbu bozorga yanada katta qiziqish bilan
qarashm oqda. Aksiyalar bilan operatsiyalar O 'zbekistonning barcha
hududlarida amalga oshiriladi; bitimlarToshkent shahrida, Qoraqalpog'iston
Respublikasi poytaxtida va viloyatlar markazlarida biijadan tashqari bozorda
ham, biija qoshidagi bozorda ham tuziladi. Aksiyalar bozori o ‘z hajmiga ko‘m
ancha katta bo'lib, nisbatan rivojlangan muassasaviy infratuzilm aga ega.
Aksiyalar bozori bevosita 0 ‘zbekistan Respublikasi Davlat mulki qo'm itasi
huzuridagi qimmatli qog'ozlar bozori faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat
qilish M arkazi tom onidan tartibga solinadi. Bu jo 'shqin rivojlanayotgan
tozordir.