4-mavzu: Biznes jarayonlari va ularni hisobga olish Mаvzuning аsоsiy mаqsаdi tаlаbаlаrgа quyidаgi tаyanch ibоrаlаr vа tushunchаlаr to’g’risidаgi bilimlаrni bеrish hisоblаnаdi

Tovar-moddiy zaxiralar to‘g‘risida ma’lumotlar 
2
Wan Madznah Wan Ibrahim va Molid Rizal Palil. Fundamentals of business accounting. Oxford university 
Press, 2014.8 b.

---

Donalab baholashda, kamroq qiymati tanlangan bo‘lsa, 18900 so‘mni
(120 x 90) + (70 x 100)+(10xl10), agar tannarxi eng yuqori bo‘lgan 150 ta buyum tanlangan 
bo‘lsa, o‘rtacha qiymatda esa 19784 so‘m (200 x 98,92) bo’ladi, ya’ni 27700 : 280-= 98,92. 
FIFO usulida, 18900 so‘m (120 x 90) + (70 x 100) + (10x110)ni tashkil etadi. 
Bu usullarni solishtiradigan bo‘lsak, quyidagi ko'rinishga ega bo‘ladi (bu yerda 
donalab baholash usuli aniq tanlab olingan buyumlarga bog‘liq bo’ladi). 
4.3-jadval 
FIFO va AVECO usullari 
Moliyaviy hisobotlarni tayyorlashda 4-son BHMSga muvofiq FIFO usulini qo’llash 
maqsadga muvofiq, chunki ishlab chiqarish zaxiralari qiymati hisobot davri oxiridajoriy 
bahoga yaqinroq bo‘ladi va korxona aylanma aktivlarini aniq aks ettiradi. 
Sof sotish qiymati - tovar sotilishining taxminiy qiymatidan tovarlarni sotuv oldidan 
tayyorlash va uni sotish xarajatlarining ayirmasidir. 
Har hir modda bo‘yicha usul - tovar-moddiy zaxiralarning har bir moddasi (navi, 
markasi, turi va shu kabilar) tannarxi va sof sotish qiymati solishtiriladi (taqqoslanadi) va 
ushbu ikki qiymatdan eng pasti har bir modda bo‘yicha moliyaviy hisobotga kiritiladi. 
Asosiy tovar guruhlari usuli -tovar-moddiy zaxiralarning tannarxi yoki sof sotish 
qiymatidan eng pasti, TMZlarning har bir kategoriyasi yoxud guruhi bo‘yicha umumiy 
summadan kelib chiqib aniqlanishi ko‘zda tutiladi. 
Zaxiralar umumiy hajmi usuli - tovar-moddiy zaxiralarning tannarxi yoki sof sotish 
qiymatidan eng pasti zaxiralar tannarxining umumiy summasi va sof sotish qiymatining 
umumiy summasidan kelib chiqqan holda aniqlanadi. 
6. Transport-tayyorlov xarajatlari haqida tushuncha va ularni