4-mavzu: ogʻzaki muloqot reja: Ogʻzaki muloqot va uning xususiyatlari Verbal va noverbal muloqot

Chizma 5.2. Proksemika 

Bu 4 hududlarning har birida savollarsiz, muloqot faoliyatining turi va sifati  

oʽzgaradi. Ammo biz bu hududlarni shaxsan belgilashimizni va oʽzimizning turgan 

joyimizni  oʽzgartirish  bilan  ularni  oʽzgartira  olimizni  yodda  tuting.  Shunday  

qilib, ular  har  birimiz  uchun  oʽzgachadir.   

 Masofa  bir  madaniyatdan  boshqasida    oʽzgacha    boʻladi.  Oraliq  masofa  ba’zan 

noto‘gʻri  talqin  etiladi  va muloqotga  va  xabar  mazmuniga  ta’sir  koʻrsatadi.  

Biroq, bo‘rttirilgan ongning emotsional  holatida normal masofa pisand qilmasligi 

mumkin.  

        Ovoz.  Ovoz  quyidagi  xususiyatlarga ega:  ohang  – ovozning  sifati. Balandlik 

notiq  va  tinglovchi  oʻrtasidagi  masofa  va  auditoridagi  odamlar  soniga  ongli 

ravishda moslashtiriladigan balandlik yoki mayinlikdir. Juda ham baland gapirish 

oʽzini  tuta  bilish  kamligi  yoki  qo‘pol  tabiatini  namoyon  qiladi.  Chastota 

(balandlik)  shkaladagi  baland    yoki  past  nota.  Baland  notadagi  ovoz  koʻpincha 

yoqimsiz, kamolotga yetmagan yoki emotsional kasallik fikrini uygʻotadi, qo‘rqqan 

shaxs  yuqori  chastotada  gapiradi.    Mayinlik  bilan,  past  chastotada  va  talab 

qilingandek balandlikni ko‘tarish boshlash yaxshiroq  boʻladi.  

Tezlik.    Tezlik  nutq    omilidir.  Tez  nutq    hayajonlanishni    bildiradi.    Biz 

qiziqarli hikoyani aytishda gapirish tezligini oshiramiz va qiyin fikrni tushuntirish 

uchun tezlikni kamaytiramiz. 

Talaffuz.    Talaffuz  soʽz  aytilishining  qabul  qilingan  standart  yoʻlini 

anglatadi.  To‘gʻri  va  aniq  talaffuz  muhim  va  soʽzlovchining  diqqat-e’tiborliligini 

va auditoriyaga fikri borligini koʻrsatadi. 

Aksent.  Odamning  tildagi  tovushlarni  talaffuz  qilish  uslubi  aksent  boʻladi. 

Har  bir  tilning  tovushlarni  shakllantiruvchi  oʽz  usuli  buladi,  biz  boshqa  tilga  oʽz 

---

ona tilimizning aksentini oʻtkazamiz. Yangi tilda yaxshi aksent til egalarini eshitish 

orqali  oʻrganiladi.