Суицидал фаолият бир қатор омилларга боғлиқ - Суицидал хатти-ҳаракатларнинг ёши ошгани мутахасислар томонидан аниқланди:
- кечқурун, кечаси ва эрталаб, одамлар ўзи билан ўзи бўлиб қолганда, улар ўз фикрлари ва тажрибалари билан ёлғиз қоладилар;
- асосан қуйидаги "ёшларда суиcидал ҳолатнинг чўққиси" бўлиши мумкин (11-12, 15-16, 17 - 24, 40 - 50 ёшлар ўртасида);
- коллективда мураккаб ахлоқий ва психологик вазият шароитида ва бошқалар.;
- энг муҳими, ўз жонига қасд қилиш баҳорда, инсон бахтсизликлари атрофдаги табиатнинг гуллашидан фарқ қилади. Қишнинг зерикарли ранглари бир даражага қадар руҳий тушкунлик билан мос келади, аммо инсоннинг "мен"и ва баҳорнинг ёрқин ва қишнинг ёқимсиз кунлари ўртасида аниқ контраст (қарама-қаршилик) бор.
- «мавсумий суиқасднинг енг юқори чўққиси" май ойида бўлиб ўтади, ўз жонига қасд қилишнинг енг кам сони декабрда бўлади
Ўсмирлик даврида характер аксентуациясининг намоён бўлиш хусусиятлари - Характер акцентуацияси (юнонча chfrakter – хусусият, белги, лотинча accetus – урғу) – характернинг алоҳида хусусиятларини ҳаддан ташқари ифодаланиши (психопатияга яқин номоёнлашуви). Характер акцентуациясини индивидуал ёндошиш, оилавий психотерапия турини топишга ёрдам беради.
- Характер аксентуацияси-бу шахснинг нормдаги ҳатти-ҳаракатининг охирги варианти бўлиб, унда муайян характер хусусиятлари ҳаддан ташқари кучайтирилади, шунинг учун психоген таъсирларнинг айрим турларига нисбатан заифлик, сустлик ва ҳатто бошқаларга нисбатан қаршилик кўрсатиш юқори бўлишидир.
"Характер акцентуацияси" деган тушунчани биринчи бўлиб 1968-йилда немис психиатри Карл Леонгард киритган (аниқроғи, "акцентуациялашган шахс" ва "акцентуациялашган шахс хислати"атамаларини қўллаган). У, шунингдек, уларни таснифлаш учун биринчи уринишни амалга оширган. - Аксентуация даражалари:
- Аниқ
- Яширин
- 1) ўсмирлик даврида акцентуацияланган характер хислатларининг кескинлашуви (аниқ акцентуацияларнинг яширин факторларга ўтиши);
- 2) руҳий травма ёки қийин вазиятлар таъсири остида яширин акцентуациялар билан маълум бир турдаги хусусиятларни жойлаштириш;
- 3) акцентуациялар фонида ўткинчи бузилишларнинг юзага келиши;
- 4) характернинг аксентуацияси орттирилган психопатияларнинг шаклланишига асос бўлиб хизмат қилгади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
