4-mavzu. Tabiy mayda va yirik toldiruvchilar reja

Rasm-4.7. Gidravlik klassifikatorning sxemasi: 
a-pastdan suvli aralashmani uzatish (GKD tipida); b-yuqoridan suvli 
aralashmani uzatish (GKX tipida); 1- yo‘naltiruvchi truba; 2-yirik fraksiyalar 
uchun bo‘shatish trubasi; 3-mayda fraksiyali qumli suvli aralashmaning chiqishi; 4-
klassifikatsion kamera; 5-quyish trubasi; 6-shitok; 7-klassifikator qabul 
kamerasining korpusi; 8-diffuzor; 9-tayanch; 10-suvni uzatish trubasi; 11-
klassifikatsion kamerada suvni uzatish uchun xalqa; 12- voronka; 13-poplavka; 14-
qabul qilish-tushirish kamerasi; 15-so‘ndiruvchi silindrlar; 16-klassifikatsion truba; 
17-yopqich; 18-toza suvni tangensial uzatuvchi. 
 

---

47 
Gidravlik klassifikatorlar suvli aralashmani pastdan yoki tepadan uzatish 
orqali ishlaydi. Birinchi holatda (rasm-4.7, a) suvli aralashma tuproq so‘ruvchi 
qurilma orqali truba-1ga uzatiladi, undan esa diffuzor-8 orqali klassifikatsion 
kamera-4ga etkaziladi. Toza suv oqimida aralashgan mayda qum kamera 
yuqorisidan o‘tib, truba-5 orqali chiqadi. Yirik fraksiyalar voronka- 12 ga cho‘kadi 
va patrubka-2 orqali uzatiladi. 
Ikkinchi holatda (rasm-4,7. b) suvli aralashma truba-1 yordamida yuqoridan 
uzatiluvchi yukni qabul qiluvchi kamera-14da bo‘linadi, chunonchi mayda 
donadorli qumlarning suvda cho‘kish tezligi keluvchi toza suv oqimining tezligidan 
kichik, shu sababli diffuzor-8 orqali trubaga tushadi, nisbatan yirik donalarning 
suvda cho‘kish tezligi yuqori bo‘lib, keluvchi suv oqimida bo‘lmaydi, shu sababli 
klassifikatsion truba-16 orqali voronka-12ga tushadi va truba-2 orqali tashqariga 
chiqariladi. 
Gidravlik klassifikatorga tushuvchi toza suv oqimining tezligini nazorat qilish 
orqali qumni talab etilgan dona yirikligida ajratishga erishish mumkin. 
Mayda qumni qisman suvsizlantirish markazdan qochma klassifikator 
gidrotsiklonda (rasm-2.8.) amalga oshiriladi. Suvli aralashma tangensial ravishda 
siklonga yo‘naltiriladi va devor atrofida aylanadi.