2. Rásmiy isler stili. Basqa stillerden ózgeshelik tárepleri. Leksikalıq ózgesheligi.
Morfologiyalıq ózgesheligi. Sintaksislik ózgesheligi
Tayanısh túsinikler: hújjetler tiliniń ózgesheligi, belgili bir shtamp. Arnawlı
terminologiyası, standart birlikler, morfologiyalıq ózgesheligi, sintaksislik jaqtan dúzilisi, kórkem
shıǵarmalarda paydalanıw ózgesheligi.
Rásmiy isler stili júdá turaqlı, óziniń belgili janrı, leksikası, frazeologiyası hám sintaksislik
toplamlarına iye, bul stilde belgili bir shtamp (ózgermeytuǵın sóz hám toplamlar) kóbirek
qollanıladı. Rásmiy isler stili quramına arza, maǵlıwmatnama, daǵaza, tilxat, isenim, qaǵaz, esap,
akt, protokol, shártnama, xarakteristika, buyrıq, shaqırıw xat hám t.b. kiredi.
Rásmiy stilde aytılajaq pikir konkret, anıq hám túsinikli bolıwı kerek, sebebi bul stilde hár
qıylı hújjetler jazıladı. Bunday hújjetlerdiń mazmunı anıq bolıp, olar ádebiy tilde qáliplesken bir
formada alıp barıladı, sonlıqtan da rásmiy isler stiliniń ózine tán leksikalıq hám grammatikalıq
ózgeshelikleri boladı.
Leksikalıq ózgeshelikleri: 1. Rásmiy isler stili óziniń arnawlı terminologiyasına iye.
Bunda
ǵı terminler ilimiy stildegi terminlerdey abstrakt xarakterde emes, al praktikalıq áhmiyeti
bar bol
ǵanlıqtan bir qansha konkret bolıp keledi: instrukciya, qatnas qa
ǵaz, telefonogramma,
buypıq, maǵlıwmatnama, akt, protokol, kún tártibi, qarar, tıńlandı, maqullaw, soranıw, málim etiw
hám t.b. 2. Leksika-frazeologiyalıq hám grammatikalıq jaqtan belgili bir formada qáliplesken
standart birlikler (shtamplar) kóplep paydalanıladı: tıńlap hám talqılap, esaplı dáwir ishinde,
buyrıǵ ına muwapıq, tómendegi qol qoyıwshılar, eske ala otırıp, ruxsat etiwdi soranaman, sógis
járiyalaw, qarar qabıl etiw. 3. Hár qıylı qısqarǵan atlıqlar kóplep ushırasadı: in-t, zam, f-ka, zav.
Mısalı: Durshekeev tchk Kuybıshev qalasında bolatuǵın mexanizatorlardıń keńesine qatnas zpt
aqshanı izińnen jiberemiz tchk direktor (O.Ábdiraxmanov).
Do'stlaringiz bilan baham: |