5-Mavzu. Jamgarma va investitsiyalar

1-jadval. O’zbekiston Respublikasida 2000-2004 yillarda inflyatsiyaning asosiy 
ko’rsatkichlari (o’tgan yilning mos davriga nisbatan narxlarning o’sishi, %da)
5
 
Yillar 
Iste’mol tovarlari 
narxlari yig’ma 
indeksi (INI)
Oziq-ovqat 
tovarlari 
Nooziq-ovqat 
tovarlari 
Xizmatlar 
2000 
24,9 
18,9 
36,6 
47,1 
2001 
27,4 
27,9 
21,1 
36,9 
2002 
27,6 
28,0 
19,3 
41,3 
2003 
10,3 
5,4 
13,9 
30,9 
2004 
1,6 
-4,7 
6,3 
23,6 
Manba: O’zR Davlat statistika qo’mitasi. 
Inflyatsiya turlari. 
Kelib chiqish sabablari va o’sish sur’atlariga qarab, inflyatsiyaning bir qancha turlarini 
farqlash mumkin. 
1. Talab inflyatsiyasi. Narx darajasining an’anaviy o’zgarishi jami talab ortiq
chaligi bilan 
tushuntiriladi. Iqtisodiyotning ishlab chiqarish sohasi mahsulotning real hajmini ko’paytirib, 
ortiq
cha talabni qondira olmaydi. Chunki barcha mavjud resurslar to’liq foydalanilgan bo’ladi. 
Shu sababli bu ortiqcha talab narxning oshishiga olib keladi va talab inflyatsiyasini keltirib 
chiqaradi. Talab inflyatsiyasini quyidagi chizma orqali ham izohlash mumkin (2-chizma).
Chizmadan ko’rinadiki, iqtisodiyotdagi pul hajmining ko’payishi qisqa muddat ichida yalpi 
talabni AD
1
dan AD
2
ga siljishiga olib keladi. Agar bu vaq
tda iqtisodiyotning holati yalpi taklif 
egri chizig’
ining oraliq (2) yoki tik (klassik) (3) kesmasiga mos kelsa, bu narx darajasining 
o’sishiga, ya’ni talab inflyatsiyasining ro’y berishiga olib keladi.
Narx 
darajasi AS
 
3 
 
5
ЎзР Иқтисодиёт вазирлиги Самарали иқтисодий сиёсат маркази. Ўзбекистон иқтисодиёти. Таҳлилий шарҳ. 
2004 йил. № 8, март 2005 йил, 25-бет. 

---