5-Mavzu. Jamgarma va investitsiyalar

 
P
2 
AD
2 
2 
P
1
 
1 AD
1 
 
0 Q
1
Q
2
Real YaMM 
2-chizma. Talab inflyatsiyasi. 
2. Taklif inflyatsiyasi. Inflyatsiya ishlab chiq
arish xarajatlari va bozordagi taklifning 
o’zgarishi natijasida ham kelib chiqishi mumkin. Ishlab chiqarish xarajatlarining o’sishi keltirib 
chiqadigan inflyatsiya mahsulot birligiga qilinadigan xarajatlarning ko’payishi hisobiga 
narxlarning oshishini bildiradi. Bu holatni ham chizma orqali ko’rib chiqamiz (3-chizma). 
Narx 
darajasi AS
2
AS
1

 
3 
 
 
P
2 
AD
 
2 
P
1
 
1
 
 
0 Q
2
Q
1
Real YaMM 
3-chizma. Taklif inflyatsiyasi. 
Chizmadan ko’rinadiki, xarajatlarning o’sishi natijasida yalpi taklif egri chizig’ining AS
1 
dan AS
2 
ga q
isqarishi mahsulot birligiga to’g’ri keluvchi xarajat miqdorini oshirib, narxlarning R
1 
dan R
2
darajaga q
adar ko’tarilishiga, real ishlab chiqarish hajmining esa Q
1 
dan Q
2 
ga q
adar 
q
isqarishiga olib keladi. 2004 yilda taklif inflyatsiyasini talab inflyatsiyasidan yuqori bo’lganligi 
q
ayd etildi: sanoat mahsulotlari ishlab chiqaruvchilarning o’rtacha oylar bo’yicha ulgurji 
bah
olari 2,0%ga, iste’mol buyumlari esa 0,3%ga o’sgan.
6

Shuningdek, inflyatsiyaning q

uyidagi sabablarini ham ko’rsatish mumkin: 
- monopolistik faoliyatlarning paydo bo’lishi va amal q
ilishi; 
- noto’g’
ri soliq siyosati yuritish; 
- jah
on bozorlaridagi narxlarning o’sishi; 
- h
arbiy sohadagi xarajatlarning o’sishi va hokazo.
Mah
sulot birligiga ishlab chiqarish xarajatlarining ortishi iqtisodiyotda foydani va mahsulot 
h
ajmini qisqartiradi. Natijada tovarlar taklifi ham qisqaradi. Bu o’z navbatida narx darajasini 
oshiradi. Ishlab chiq
arish xarajatlari nominal ish haqi, xom ashyo va energiya narxlarining o’sishi 
h
isobiga ortib boradi. 
Inflyatsiyaning o’rmalab boruvchi, jadal va giperinflyatsiya kabi turlari h
am mavjud.