5-мавзу. Махсус фанни ўқитишда қўлланиладиган таълим шакллари

МАЪРУЗАЛАРНИНГ СИФАТИНИ БЕЛГИЛОВЧИ КЎРСАТКИЧЛАР

№	Маъруза турлари	Ўзига хос хусусиятлари
1	Кириш маърузаси	Талабаларда ўқув фани тўғрисидаги умумий тасаввурларни шакллантириш
2	Маълумотли маъруза	Талабаларда муаммога доир маълумотларни ахборат-кўринишида тарзда тақдим этиш
3	Анжуман-маъруза	Талабалар томонидан ўқув материалини изланишли тарзда ўзлаштирилишига эришиш
4	Муаммоли- маъруза	Талабаларга муаммоли савол, муаммоли вазият вамуаммоли топшириқларни тақдим этиш орқали мавзу режасидаги масалаларни баѐн этиш
5	Маъруза-мунозара	Фикрлар алмашинувини ташкил этиш асосида маъруза қисмларини ўзлаштирилишига эришиш
6	Визуал-маъруза	Визуал-материалларни тақдим этиш орқали талабалар томонидан материалнинг ўзлаштирилишига эришиш
7	Маслаҳатли- маъруза	Савол ва жавоблар тарзида маъруза машғулотини олиб бориш

Маъруза ўқув жараѐнининг асосий бўғини, дарс ўтишнинг асосий шаклларидан биридир. Маъруза билимни сўз билан ифодалаш, оғзаки баѐн қилиш кўзда тутилган, ҳажмининг катталиги, мантиқий қурилиши, умумлаштиришнинг мураккаблиги билан ажралиб туради. Маъруза (арабча, лексия (лот. леcтио) – ўқиш) ўқув материали, бирор масала, мавзу кабиларнинг мантиқий изчил, маълум бир тизимга солинган баѐнидир.

• Маъруза ўқув жараѐнининг асосий бўғини, дарс ўтишнинг асосий шаклларидан биридир. Маъруза билимни сўз билан ифодалаш, оғзаки баѐн қилиш кўзда тутилган, ҳажмининг катталиги, мантиқий қурилиши, умумлаштиришнинг мураккаблиги билан ажралиб туради. Маъруза (арабча, лексия (лот. леcтио) – ўқиш) ўқув материали, бирор масала, мавзу кабиларнинг мантиқий изчил, маълум бир тизимга солинган баѐнидир.
• Маърузага икки нуқнаи назардан ёндашиш мумкин.
• 1. Ўқув жараёнининг ташкилий шакли сифатида.
• 2. Билимни сўз билан ифодалаш, оғзаки баён қилиш методи сифатида.
• Маъруза бошқа оғзаки, сўз орқали ифодаланадиган методлардан.
• а) нисбатан қаътий белгиланган таркиби;
• б) ўқув материалини мантиқий изчилликда баён қилиш;
• д) таснифлаш, тариф бериш, образли исботлаш;
• э) бериладиган ахборотнинг кўплиги;
• г) материални ёритиб беришнинг тизимлилиги билан ажралиб туради. Маъруза ўқувчи-талабалар билан мулоқотда бўлишнинг алоҳида шакли ва
• уни бошқа ҳеч қандай ўқув шакли билан алмаштириб бўлмайди. Маърузанинг олдига қўйиладиган мақсад ҳар хил бўлиб, бу мақсад максимал даражада амалга ошиши учун, унинг функцияларига аҳамият бериш керак.
• Маъруза ўқитишнинг қуйидаги қатор функцияларини бажаради.
• 1.Профессионал таълим бериш ва дунёқарашни шакллантириш.
• 2.Талабалар диққатини асосий мақсадга йўналтириш.