5-mavzu: pul massasi va pul agregatlari reja

bo’ladi:  
 
Federal Zaxira, o’z navbatida, egaligidagi qimmatli qog’ozlarni $100 millionga 
kamaytirdi va, shuningdek, ogligatsiyalar uchun to’lov sifatida naqd pul qabul qilib 
olish orqali o’z monetar majburiyatlarini kamaytirdi, natijada muomaladagi pul 
miqdori $100 millionga kamaydi. 
Federal Zaxira Tizimi 
Aktivlar 
Majburiyatlar 
Qimmatli qog’ozlar
+$100 m 
Muomaladagi pullar
+$100 m 
Nobank shaxslar 
Aktivlar 
Majburiyatlar 
Qimmatli qog’ozlar
+$100 m 
Naqd pul
-$100 m 

---

100 million dolarlik miqdordagi obligatsiyalarning ochiq bozor operatsiyalari 
orqali sotilishi natijasida zaxiralar doimiy holda saqlanadi deb faraz qilinsada, pul 
bazasining tang miqdorlarda kamayib borishiga erishiladi. Obligatsiyalarning 
xaridorlari banklar sanalganda, yoki sotib oluvchilar mahalliy bankda chekli deposit 
hisobraqamiga ochilgan cheklar orqali obligatsiyalarni sotib olish uchun pul 
to’lovlarini amalga oshirish jarayonida T korinishdagi buxgalteriya hisobraqamlari 
ustidan nazoratni amalga oshirish pul bazasida 100 million dollar miqdordagi 
kamayishga sabab bo’ladi. Shu bilan bir qatorda, kamayish darajasi sodir bo’lib 
turadi, chunki zaxiralar darajasi 100 milion dollargacha tushib boradi.
Ochiq bozor savdolari va xaridlari tahlilidan quyidagi xulosa kelib chiqishi 
mumkin: Pul bazasi bo’yicha ochiq bozor operatsiyalarining natijasi zaxiralarga oid 
bo’lgan natijalarga qaraganda ancha aniqroq tasavvur qilinadi. Shuning uchun 
Federal Zaxira Tizimi pul bazasini ochiq bozor operatsiyalari orqali samaraliroq 
tartibga sola oladi, chunki bunda natijaga zaxiralarni nazoratga olish orqali erishish 
samarasiz sanaladi.
Ochiq bozor operatsiyalari davlat obligatsiyalari singari boshqa aktivlar 
shaklarida ham amalga oshirilishi mumkin va bunda ham shu kabi operatsiyalar pul 
bazasiga bir xil ta’sir eta oladi.