5-мавзу: талаб ва таклиф эластиклиги режа: Эластиклик тушунчаси ва унинг турлари

• 5-МАВЗУ: ТАЛАБ ВА ТАКЛИФ ЭЛАСТИКЛИГИ
• РЕЖА:
• Эластиклик тушунчаси ва унинг турлари.
• Нуқтавий, ёйсимон ва узлуксиз функция сифатидаги талаб эластиклиги, уларни ҳисоблаш.
• Даромадга кўра талаб эластиклиги ва кесишган талаб эластиклиги.
• Эластиклик назариясининг амалиётда қўлланилиши.

• Товарга бўлган талаб унинг нархига, истеъмолчиларнинг даромадига, ўринбосар ва тўлдирувчи товарлар нархига ҳамда бошқа омилларга боғлиқ. Аммо, бу омиллар таъсирида талабдаги ўзгаришларнинг миқдорий жиҳатларини билиш муҳимдир.
• Масалан, лимоннинг нархи 10 %га ошса унга бўлган талаб қандай ўзгаради? Ёки истеъмолчининг даромади 15 %га ошсачи? Бу саволларга жавоб топиш учун эластиклик тушунчасидан фойдаланамиз.
• Эластиклик – бир ўзгарувчининг бошқа бир ўзгарувчи таъсирида ўзгаришини миқдорий жиҳатдан ўлчайдиган кўрсаткичдир. Масалан, товарнинг нархи 1 фоизга ошганда унга бўлган талаб неча фоизга ўзгаришини нархга боғлиқ талаб эластиклиги ёрдамида аниқлаш мумкин.

Нархга боғлиқ талаб эластиклиги қуйидагича аниқланади:

• Бу ерда  Q% - талаб миқдорининг фоизда ўзгариши;  P% - нархнинг фоизда ўзгариши.

2. Нархга кўра нуқтавий талаб эластиклиги коэффициентини ҳисоблаш формуласи қуйидагича:

• Нархга кўра ёйсимон талаб эластиклиги коэффициентини ҳисоблаш формуласи қуйидагича:

• Бу ерда ва Q1D ва Р1 талабнинг ва товар нархининг бошланғич қийматлари, Q2D ва Р2 - талабнинг ва товар нархининг ўзгарган қийматлари.

Агар талаб узлуксиз функция сифатида, яъни Qd = f (P) кўринишида берилган бўлса, унинг эластиклиги қуйидаги формула орқали аниқланади:

• формуладан

• Нархга боғлиқ талаб эластиклиги манфийдир, яъни ҳар доим Ep < 0. Товарнинг нархи ошганда, унга талаб камаяди. Шунинг учун:

• бундан

• демак