5-mavzu. Tuproq hosil bo’lishida iqlim va gidrologik omillarning o’rni
Download 195.77 Kb. Pdf ko'rish
|
2891 5-mavzu (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Iqlim gruppalari O’rtacha yillik yog’in miqdori, mm G.N.Visotskiy – N.I.Ivanov bo’yicha namlik
Iqlim gruppalari
O’rtach a yillik tem, 0S 100Sdan yuqori bo’lgan xarorat yig’indisi Radiatsiya balansi kDj (sm2 yil) Sovuq (qutb) iqlimi -23 -15 6000 dan kam - - - 21-42 Mo’’tadil sovuq (boreal) -4 +4 6000 – 20000 - - - 42-84 Mo’’tadil iliq (subboreal) +10 20000 – 3800 - - - 84-210 Iliq (subtropik) +15 3800 – 80000 - - - 210-252 Issiq (tropik) iqlim +32 80000 dan ko’p 252-336 Iqlimning termik gruppalari yer sharida mintaqalar tarzida tarqalgani uchun, ularni bioiqlim yoki tuproq biotermik mintaqalari deb ataladi. Iqlimning termik gruppalari bilan tuproqning issiqlik rejimi, kimyoviy va biokimyoviy jarayonlar tezligi xamda namlikka ko’ra o’simliklarning biologik mahsuldorligining turlicha bo’lishiga bog’liq. Yog’inlar bilan namlanish sharoitlariga ko’ra iqlimning quyidagi 6 asosiy gruppalari ajratiladi: Iqlim gruppalari O’rtacha yillik yog’in miqdori, mm G.N.Visotskiy – N.I.Ivanov bo’yicha namlik koeffitsienti. Juda nam (ekstragumid) 3000-5000 1,33 dan ko’p Nam (gumid) 1500-2000 1,33-1 Yarim nam (semigumid) 500-800 1-0,55 Yarim quruq (semiarid) 200-400 0,55-0,33 Quruq (arid) 50-150 0,33-0,12 Juda quruq (ekstraarid) 10-20 0,12 kam Iliq mintaqalarda sovuq mintaqalarga nisbatan yog’inlar ko’p bo’lib, ammo bu qonuniyat atmosfera tsirkuliyatsiyasi, quruqlik va okeanlarning tarqalish nisbati, joyning relьefi, dengiz sathiga nisbatan balandligi, dengiz oqimi singarilarga qarab o’zgarishi mumkin. Gidrotermik rejimga qarab iqlimning eng ko’p o’zgarish farqi o’simlik qoplamiga, biologik va tuproq jarayonlarining xususiyatlariga va nihoyat qishloq xo’jaligining geografik tiplariga bog’liq. 2-ilova Muhokama uchun e’tiborni jamlovchi va muammoli savollar 1. Tuproq hosil bo’lishida iqlim element ( harorat, quyosh radiatsiyasi, atmosfera yog’in)larining ro’lini tahlil qiling. 2. O’rta Osiyo va O’zbekistonning iqlim va tuproq xaritalarining tahliliy qiyoslab daftaringizga yozing. 3. Termik, yog’inlar va tuproqning namlanish ko’rsatkichiga ko’ra iqlim gruppalarini tahlil qiling. Download 195.77 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling