5—sinf adabiyot 5-sinf. 1-qism adabiyot—SO`z san`ati
Download 223 Kb.
|
5-sinf.1-2-qismlar
|
ERTAKLAR OLAMIDA
Qaysi xalq og`zaki ijodi janri eng qadimiy, ommaviy turlardan biri sanaladi? * ertak “Uch og`a-ini botirlar” ertagida “podsholik—qonxo`rlik demakdir” kabi fikrni aytadi? J: kenja botir “Uch og`a-ini botirlar” ertagida “podsho degani it go`shtidan ham qaytmaydi” kabi fikrni kima aytadi? J: o`rtancha botir “Uch og`a-ini botirlar” ertagida “saralab yemoq faqirning ishi” kabi fikrni kima aytadi? J: o`rtancha botir “Boyagi-boyagi, boyxo`janing tayog`i” fikri qaysi asardan olingan va kimning tilidan aytilgan? J: eshak, “Susambil” Oddiy odamlar taqdiriga befarq, bag`ritosh podshoh obrazi qaysi asarda uchraydi? J: Oygul bilan Baxtiyor “Yo`l azobi—go`r azobi” maqoli qaysi asarda uchraydi? J: Susambil Ertak deb nimaga aytiladi? J: Hayot haqiqati bilan bog’liq bo’lib, xayoliy va hayotiy uydirmalar asosiga qurilgan, didaktik g’oya tashuvchi og’zaki hikoyalar ertak deyiladi Ertakning viloyatlarda yana qanday atamasi uchraydi? J: Surxondaryo, Samarqand, Farg’onada – matal, Buxoro atrofidagi ba’zi qishloqlarda – ushuk, Xorazmda -- varsaki, Toshkent shahri va uning atrofida cho’pchak deyiladi. Ertaklarda nimalar asosiy o’rin egallaydi? J: Xayoliy uydirmalar Ertaklarning o’ziga xos qurilishini ko’rsating. J: Kirish qismi, voqealar rivoji, tugallanma “Uch og’a-ini botirlar” ertaklarning qaysi turiga mansub? J: Maishiy ertaklar “Uch og’a-ini botirlar” ertagidagi o’g’illarning yoshi nechada edi? J: To’ng’ichi yigirma bir, o’rtanchasi o’n sakkiz yoshda, kenjasi o’n olti yoshda “Uch og’a-ini botirlar” ertagida ota o’g’illari o’zidan keyin baxtsiz bo’lib qolmasin deya nimalarni amalga oshirgan edi? J: O’g’illarini o’qitadi, yaxshi ot qo’yadi, to’y qilib, voyaga yetkazadi. “Uch og’a-ini botirlar” ertagida ota yana o’g’illarini uch narsa bilan tarbiya qilganini aytadi. Shular nimalar edi? J: So’g’lom vujudli qilib o’stiradi – quvvatli bo’lsin deb, yarog’ bilan tanishtiradi – yarog’ ishlatishga usta bo’lishadi, qo’rqitmay o’stiradi – qo’rqoq bo’lmay, botir bo’lishadi Ota o’g’illariga aytgan so’nggi uchta nasihat nima edi? J: “To’g’ri bo’ling – bexavotir bo’lasiz. Maqtanchoq bo’lmang – xijolat tortmaysiz. Dangasalik qilmang – baxtsiz bo’lmaysiz”. Ota qaysi toylarni tayyorlab, xurjunlarni necha kunlik ovqat bilan to’lg’izadi? J: Qora toyni, saman toyni, ko’k toyni; bir haftalik ovqat bilan “Dunyoni tanimay dunyo kishisi bo’lmaysiz…” Ushbu fikr “Uch og’a-ini botirlar “ ertagidagi qaysi qahramonga tegishli? J: O’g’illarning otasiga “Uch og’a-ini botirlar” ertagidagi podshohning asli kasbi kim edi? J: Novvoy “Uch og’a-ini botirlar” ertagida podshohning o’z qizini berishi taklifiga qaysi botir quyidagicha javob qaytaradi? “ …Bizlar podshoh bolasi emasmiz. Otamiz boy ham emas. Sizning davlatingiz podshohlik bilan topilgan, biz qo’l kuchi bilan tarbiya topganmiz. Elimiz bir bo’lsa ham, tarbiyamiz boshqa…” J: To’ng’ich botir “Uch og’a-ini botirlar” ertagida podshoh Kenja botirdan nega uni o’ldirmoqchi ekanligini so’raganida yigit qanday javob beradi? J: hikoya so`zlab beradi “Uch og’a-ini botirlar” ertagidgi hikoyada keltilishicha, to’ti asli qayerlik edi? J: Hindistonlik “ Va’da bergan podshohingda insof bo’lsa, seni uch yil qamoqda saqlab, faqat ikki haftaga javob berarmidi? Seni sevar ekan, seviklisini qamoqda tutmoq yarashadimi? Dunyoga qafasda turmoq uchun keldingmi? Bir kishining xushvaqtligi uchun erkinlikni qo’ldan berma!” Ushbu fikr qaysi asardan va kimning nutqidan? J: “Uch og’a-ini botirlar” ertagidagi hikoyadan, bir to’ti nutqidan Ertaklar mavzusiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi? J: 4 ga: hayvonlar haqidagi ertaklar, sehrli ertaklar, hayotiy-maishiy ertaklar, hajviy ertaklar Hayvonlar haqidagi ertaklarning o’ziga xos xususiyati nimada? J: Ulardagi asosiy mazmun majoziy tarzda tasvirlanadi , asar qahramonlari hayvonlar bo’lsa-da, voqealar odamlar turmushi kabi kechadi “Susambil”da xalqimizning qanday orzulari aks etgan? J: Xalqimizning adolat va farovonlik hukm suradigan zamonlar haqidagi umidlari Saralab yemoq faqirning ishi. Ushbu fikr qaysi asardan olingan, kimga tegishli? * “Uch og`a-ini botirlar” ertagidan, O`rtancha botir Podshoh degani it go`shtidan ham qaytmaydi. Ushbu fikr qaysi asardan olingan, kimga tegishli? * “Uch og`a-ini botirlar” ertagidan, O`rtancha botir Podshohlik – qonxo`rlik demakdir. Ushbu fikr qaysi asardan olingan, kimga tegishli? * “Uch og`a-ini botirlar” ertagidan, Kenja botir “Uch og`a-ini botirlar” ertagida uch kunlik yo`lda botirlarning ko`rgan-kechirganlarini podshohga aytish fikri kimdan chiqadi? * Kenja botirdan Ikkita xiyonatkor vazir obrazi qaysi asarda uchraydi? * “Uch og`a-ini botirlar” ertagida Kenja botir nima sababdan zindonga tushdi? * vazirning gijgijlashi sababli To`ti nima uchun qatl etildi? * vazirning qilgan xiyonati tufayli Podshohning bog`iga o`g`rilikka tushgan o`g`rini bog`bon nima bilan o`ldiradi? * shashpar to`qmoq bilan “Susambil” ertagida hayvonlar Susambilga kelib qolishganini qanday bilishadi? * mayin havosidan “Susambil” ertagida eshak suv va o`t o`rniga nima yer edi? * sharbat va qora mayiz “Susambil” ertagida eshak nima sababdan uyidan chiqib ketadi? * xo`jayiini kaltaklagani sababli “Susambil” ertagida eshak Susambil haqida kimdan eshitgan edi? * onasidan “Susambil” ertagida uyidan chiqib ketgan hayvonlarning eshakka yo`ldosh bo`lib borish tartibini aniqlang? * eshak-xo`roz-ho`kiz-kalamushlar-arilar “Susambil” ertagida xo`rozni qo`shnisi nima bilan urib haydaydi? * otashkurak “Susambil” ertagida ho`kiz nima sababdan uydan chiqib ketadi? * tush ko`rayotib bilmasdan xo`jayinni suzib yuboradi, natijada xo`jayini uni kaltaklaydi “Susambil” ertagida bo`rilar podshohi eshak va ho`kizni qanday nomlaydi? * barra kabob Ertak aytuvchilarni qanday nomlashgan? * ertakchi, matalchi “Yo`l azobi – go`r azobi” maqoli qaysi asarda uchraydi? * “Susambil” ertagida “Susambil” ertagida bo`rilarni kelayotganini ko`rgan qaysi hayvon qochmaslik fikrini aytadi? * eshak “Susambil” ertagida bo`rilarning kelayotganini birinchi bo`lib qaysi hayvon ko`radi? * ho`kiz “Susambil” ertagida bu yerga boshqa hayvonlarning kelib qolganini birinchi bo`lib qaysi bo`ri payqaydi? * podshohi “Susambil” ertagida bo`rilar qaysi hayvonni oldin ko`radi? * eshak va ho`kizni “Susambil” ertagida hayvonlarni ko`rgan paytda bo`rilar qayerda edishdi? * bo`rilar podshohining bazmida “Susambil” ertagida yetti raqami bilan bog`liq bo`lgan voqealarni aniqlang? * ho`kiz bo`rini suzganda yetti dumalaydi; kalamushlar “bo`rilarga” 7 tadan go`r qaziydi; bo`rilar 7 tog` nariga qochib ketishadi “Susambil” ertagidagi hayvonlarga bo`rilar tomondan berilgan nomlarni aniqlang? * ho`kiz – munkarnakir, eshak – eshon; xo`roz – so`fi; kalamushlar – go`rkov; arilar – azroil; Download 223 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|