6-боб. Ахборот хизматининг замонавий турлари


Ахборот тизимларида маълумотларга нисбатан хаво-хатарлар


Download 0.72 Mb.
bet9/44
Sana17.06.2023
Hajmi0.72 Mb.
#1549064
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   44
Ахборот тизимларида маълумотларга нисбатан хаво-хатарлар
Компьютер тизими (тармоги) га зиён етказиши мумкин булган шароит, харакат ва жараёнлар компьюрр тизими (тармоии) учун хавф-хатарлар, деб хисобланади.
Автоматлаштирилган ахборот тизимларига тасодифий таъсир курсатиш сабаблари таркибига куйидагилар киради (2.4-расм).
Маълумки, компьютер тизим тармогининг асосий компонентлари — техник воситалари, дастурий-математик таъминот ва маълумотлардир.
Назарий томондан бу компонентларга нисбатан турт турдаги хавфлар мавжуд, яъни узилиш, тутиб иолиш, узгартириш ва сохталаштириш:
узилиш — кандайдир ташки харакатлар (ишлар, жараёнлар)ни бажариш учун хозирги ишларни вактин- ча марказий процессор курилмаси ёрдамида тухтатишдир, уларни бажаргандан сунг процессор олдинги холат- ra кзйтади ва тухтатиб куйилган ишни давом эттиради. Хар бир узилиш тартиб ракамига эга, унга асосан марказий процессор курилмаси кайта ишлаш учун кисмдастурни кидириб топади. Процессорлар икки турдаги узилишлар билан ишлашни вужудга келтириши мумкин: дастурий ва техник. Бирор курилма фавкулодда хизмат курсатилишига мухтож булса, унда техник узилиш пайдо булади. Одатда бундай узилиш марказий процессор учун кутилмаган ходисадир. Дастурий узилишлар асосий дастурлар ичида процессорнинг махсус буйруклари ёрдамида бажарилади. Дастурийузилишда дастур уз-узини вактинча тухтатиб, узилишга тааллукли жараённи бажаради.

2.4-р а с м. Автоматлаштирилган ахборот тизимларига тасодифий таъсир кўрсатиш сабаблари.
тутиб олив — жараёни окибатида гаразли шахслар дастурий воситалар ва ахборотларнинг турли магнитли ташувчиларига киришни кулга киритади. Дастур ва маълумотлардан ноконуний нусха олиш, компьютер тармоклари алока каналларидан номуаллифлик укишлар ва хоказо харакатлар тутиб олиш жараёнларига мисол була олади.
узгартириш — ушбу жараён ёвуз ниятли шахс нафацат компьютер тизими компонентларига (маълумотлар тупламлари, дастурлар, техник элементлари) киришни кулга киритади, балки улар билан манипуляция (узгартириш, куринишини узгартириш) хам килади. Масалан, узгартириш сифатида гаразли шахснинг маълумотлар тупламидахи маълумотларни узгартириши, ёки умуман компьютер тизими файлларини узгартириши, ёки кзндайдир тфшимча ноконуний кайта ишлашни амалга ошириш максадида фойдаланилаётган дастурнинг кодини узгартириши тушунилади;
сохталаштириш — хам жараён саналиб, унинг ёрдамида гаразли шахслар тизимда хисобга олинмаган вазиятларни урганиб, ундаги камчиликларни аникдаб, кейинчалик узига керакли харакатларни бажариш максадида тизимга кандайдир сохта жараённи ёки тизим ва бошка фойдаланувчиларга сохта ёзувларни юборади.
7.3-ф. ВИРУС ВА АНТИВИРУСЛАР ТАСНИФИ

Download 0.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   44




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling